تلاشی برای آغاز یک نوآوری: تاریخچه‌ای از منوی استارت در ویندوز
شناخته‌شده‌ترین محصول مایکروسافت، مسیر پرفراز و نشیب ۲۰ ساله را طی کرده است.منوی استارت مایکروسافت، یک تجارت بزرگ است.
به گزارش کلیک، استارت اولین چیزی است که بسیاری از افراد وقتی به ویندوز فکر می‌کنند به ذهنشان خطور می‌نماید. منوی سادهٔ استارت، بیش از ۲۰ سال است که وجود دارد. در ابتدا، به عنوان راهی برای استفادهٔ آسان‌تر از ویندوز ایجاد شد؛ اما هم‌اکنون، به عنوان یک مرکز راهنما است که نشانمان می‌دهد چگونه هر روز با ویندوز ارتباط داشته باشیم. علاوه بر راه‌اندازی برنامه‌ها، جست‌وجوی فایل‌ها یا خاموش کردن کامپیوتر شخصی، احتمالاً از منوی استارت بیش از آن‌چه فکر می‌کنید، استفاده می‌نمایید.
اولین بار مایکروسافت، منوی استارت را همراه با ویندوز ۹۵ ارائه کرد. این منو، سریعاً به یک منوی «برو به» جهت یافتن هر چیزی که در کامپیوتر شخصی خود نیاز دارید، تبدیل شد و پیش از دریافتم سبزآبیِ ویندوز ایکس‌پی، تغییرات خیلی کمی داشت. در ویندوز ۸، منوی استارت وجود ندارد و این منو، با سایر قابلیت‌های ویندوز ادغام شده است که باعث سردرگمی کاربران آن می‌شود. طولی نکشید که مایکروسافت تغییر مسیر داد و منوی استارت را به ویندوز ۱۰ بازگرداند.
مایکروسافت در طول سال‌های گذشته، انواع مختلف منوهای استارت را امتحان کرده است؛ اما نسخهٔ ویندوز ۱۰، بهترین ترکیب از ایده‌های مدرن شرکت و منوی کلاسیک است. منوی استارت از آیکون تشکیل شده و همهٔ قابلیت‌های ویندوز را در خود جای داده است. تا زمانی که مایکروسافت ایدهٔ جدیدی نداشته باشد، احتمالاً منوی استارت برای چندین سالِ آینده وجود خواهد داشت.
برای هر نرم‌افزاری، بیست سال مدت‌زمان زیادی است. بنابراین بیایید نگاهی بیندازیم به این‌که منوی استارت از زمان ویندوز ۹۵، دقیقاً چگونه توسط افزونه‌ها و نیز خودِ ویندوز تغییر کرده است.
پیدایش منوی استارت
در سال ۱۹۹۵ که ویندوز ۹۵ ارائه شد، مردم در نیمه‌شب برای دریافت این آخرین نسخهٔ ویندوزِ مایکروسافت به اینترنت وصل می‌شدند. ویندوز ۹۵، در کنار سرمایه‌گذاری متمرکزی که بر ویندوز اِن‌تی انجام شده بود، ارائه شد و اولین نسخه‌ای بود که منوی استارت را معرفی کرد. منوی استارت طراحی شد تا استفاده از ویندوز آسان‌تر شود و نرم‌افزارها در یک لیست گروه‌بندی یا سازمان‌دهی‌شده قرار بگیرند. قبل از به وجود آمدن منوی استارت، کاربران ویندوز می‌توانستند از طریق مدیر برنامه به نرم‌افزارها دسترسی پیدا کنند. مدیر برنامه به صورت یک لیست طویل و اولیه از نرم‌افزارها بدون هیچ‌گونه سازمان‌دهی بود و با وجود این‌که منوی کوچکی داشت، بیشتر کاربران ویندوز، از آن به عنوان یک لیست برای راه‌اندازی ساده‌تر نرم‌افزارها استفاده می‌کردند. ویندوز نیاز به یک بازبینی اساسی داشت و منوی استارت، در واقع همان بازبینی بود و توانست ویندوز را به سمت عصر بعدی محاسبات ببرد.
منوی استارت در ویندوز ۹۵ به همراه نوارابزار به وجود آمد. نوارابزار، امکان دسترسی سریع به گزینه‌های اندازه، زمان و تاریخ و حتی، فعالیت‌های شبکه‌ایِ به‌روز را فراهم می‌کرد. هر نرم‌افزاری را که در ویندوز ۹۵ راه‌اندازی می‌کردید، به طور منظم در نوارابزار قرار می‌گرفت و باز کردن و دسترسی مکرر به آن‌ها را آسان‌تر می‌کرد. بیشتر این نرم‌افزارها را می‌توانستید در منوی استارتِ جدید پیدا کنید. مایکروسافت، ایدهٔ داشتن فهرستی از نرم‌افزارها را در منوی جدیدش حفظ کرد؛ آن را به دسته‌هایی تقسیم نمود و به طور منظم سازمان‌دهی کرد. به این ترتیب، می‌توانستید به سادگی نرم‌افزارها را در یک جای معین بکشید و بیندازید. این منو، به صورت یک روش پیش‌فرض برای راه‌اندازی نرم‌افزارها از طریق یک کلیک ساده روی دکمهٔ استارت تبدیل شد.
ترکیب دکمه و منوی استارت به این معنی است که این منو را در گوشهٔ پایین سمت چپ و به صورت فعال، همیشه در اختیار دارید. حتی زمان استفاده از نرم‌افزارها، دکمهٔ استارت همیشه قابل‌رؤیت و آمادهٔ استفاده برای دسترسی به سایر نرم‌افزارها و پوشه‌ها بود. این منو، نیاز به استفاده از خط فرمان را برای اکثریت قریب به اتفاق کاربران برطرف کرد و هنگامی نیاز به یافتن فایل، کمک، تنظیمات و یا خاموش کردن کامپیوتر شخصی خود، به اولین جای آشنا برایتان تبدیل شد.
منوی استارت، نقطهٔ شروع یک روند در ویندوز بود که بیش از ۲۰ سال طول کشیده و هدایت افرادی که تازه با کامپیوتر آشنا شده‌اند را آسان کرده است. هم‌چنین، منوی استارت یک راه حل مفید برای ذخیره و سازمان‌دهی سریع تعداد زیادی از میانبرها در یکجا محسوب می‌شود.
ویندوز ۹۸ محصول سال ۲۰۰۰ - در نگاه اول، منوی استارت در ویندوز ۹۸ از لحاظ ظاهری تفاوت چندانی با اصل آن ندارد. قابلیت خروج (log off) جهت پشتیبانی از رابط چندکاربره ویندوز ۹۸، با همان ظاهر قبلی، طرح‌بندی و عملکردهای پایه‌ایِ موجود در نسخهٔ ویندوز ۹۵، به این منو اضافه شد. از طرف دیگر، منوی استارت در ویندوز ۹۸ در عصر اینترنت یک راهنما محسوب می‌شد. مایکروسافت برای این‌که ارتباط بین اینترنت اکسپلورر و ویندوز ۹۸ را کامل کند، پوشهٔ برگزیدگان (favourites) را در منوی استارت اضافه کرد. بیشتر قابلیت‌های مربوط به اینترنت برای دسکتاپ‌های همراه با ویجت طراحی شده بودند، اما منوی استارتِ ویندوز ۹۸ نقش کوچک اما مهمی در ارتباط بیشتر ویندوز با اینترنت ایفا کرد.
منوی استارت ویندوز ۹۸ به شروع عصر اینترنت کمک کرد.
نوار وظیفه تغییرات بیشتری کرد. مایکروسافت بخش جدیدی با نام راه‌اندازی سریع را معرفی کرد که به کاربران ویندوز ۹۸ امکان سنجاق کردن نرم‌افزارهای موردعلاقه‌شان را می‌دهد. این بخش‌هم‌چنین، دارای قابلیت «نمایش دسکتاپ» است که امکان بررسی سریع دسکتاپ و نمایش کوچک نرم‌افزارهای بازشده را، حتی در زمانی که نرم‌افزارها به صورت نمایش بزرگ و تمام‌صفحه هستند، می‌دهد. به دلیل این‌که دسکتاپ دارای ویجت است و کاربران ویندوز علاقه‌مند هستند که فایل‌های خود را روی دسکتاپ ذخیره کنند، ویژگی نمایش دسکتاپ، به یک قابلیت مفید برای کامل کردن نوار وظیفه، دسکتاپ و منوی استارت تبدیل شد.
ویندوز ME ممکن است پر از اِشکالات و ایراد باشد (که نام «ویندوز ویراش اشتباه» اصلاً برازندهٔ آن نیست)، اما منوی استارت در آن به صورت یک قابلیت سازگار و پایدار باقی ماند. این نسخهٔ ویندوز، تغییرات کمتری از ویندوز ۹۸ را دریافت کرده است، اما مایکروسافت تصمیم گرفت که نام تجاری کامل ویندوز ME در کنار منو قرار گیرد. این کار باعث شد که تا حدودی ظاهر زشتی پیدا کند و آخرین باری بود که این نوع طرح‌بندی و طراحی برای نسخهٔ پیش‌فرض منوی استارت را مشاهده کردیم.
ویندوز ۲۰۰۰ برای حرفه‌ای‌ها طراحی شد، اما منوی استارت آن تقریباً همانند ویندوز ME بود. مایکروسافت، تغییرات کوچکی را در سنجاق کردنِ به‌روزرسانی ویندوز و تنظیمات دسترسی به برنامه و پیش‌فرض‌ها در بالای منوی استارت اعمال کرد. این کار، روش سریع‌تری را برای دسترسی به تنظیمات حذف نرم‌افزارها یا تغییر پیش‌فرض آن‌ها ارائه کرد و میانبرِ به‌روزرسانی ویندوز نیز، جهت دسترسی سریع‌تر به همهٔ به‌روزرسانی‌های مهم امنیتی طراحی شد.
دقیقاً مانند ویندوز ME ، نوار وظیفه در ویندوز ۲۰۰۰ نسبت به ویندوز ۹۸ بدون تغییر باقی ماند. در ویندوز ۲۰۰۰، برای آخرین بار رابط خاکستری‌رنگِ قدیمی را به عنوان تنظیمات پیش‌فرض برای منوی استارت می‌دیدیم.
تجربیات جدید
ویندوز ایکس‌پی- ویندوز ۷ - ویندوز ایکس‌پی، بعد از ویندوز ۹۵، اولین تغییرات ظاهری اساسی برای منوی استارت را با خود به همراه داشت. ظاهر آن، اساساً متفاوت بود. مایکروسافت یکتم سبزآبی برای منوی استارتِ ویندوز ایکس‌پی انتخاب کرد و خیلی‌ها سریعاً نسبت به ظاهر اسباب‌بازی‌مانند آن، انتقاد کردند. تم تمام قسمت‌های نوار وظیفه، آبی‌رنگ شد و مایکروسافت تصمیم به مخفی کردن آیکون‌های غیرکاربردی به صورت پیش‌فرض در سینی سیستم گرفت. بازگرداندن و قرار دادن آن‌ها در سینی کامل سیستم آسان بود و به تحت کنترل نگه‌داشتن سینی سیستم در زمانی که بسیاری از گسترش‌دهندگان نرم‌افزارها شروع به استفاده از فواید آن کرده بودند، کمک کرد.
منوی استارت واقعی، خودش به دو پانل تقسیم می‌شود؛ نرم‌افزارهایی که به طور منظم استفاده می‌شوند و هم‌چنین، نرم‌افزارهای سنجاق‌شده در سمت چپ بودند و دسترسی سریع به فایل‌ها، تنظیمات، کمک و جست‌وجو در سمت راست قرار داشتند. این نوع منوی استارت، با وجود آشنا بودن، خیلی متفاوت بود. لیست قدیمی نرم‌افزارها در منوی استارت از طریق گزینهٔ لینکِ همهٔ برنامه‌ها قابل‌دسترسی بود و اگر واقعاً می‌خواستید که منوی استارت قدیمی بازگردد، می‌توانستید گزینهٔ تم کلاسیک را فعال کنید. به طور هم‌زمان، تعداد زیادی پوسته سه‌بخشی، تم‌های مختلفی را برای خصوصی‌سازی منوی استارت و به‌طورکلی، ظاهر ویندوز ایکس‌پی ایجاد می‌کردند.
در منوی استارتِ ویندوز ویستا، گزینهٔ جست‌وجو در قسمت میانی قرار دارد.
مایکروسافت، منوی استارتِ ویندوز ایکس‌پی را حتی بیشتر از ویندوز ویستا تغییر داد. اگرچه ظاهر منوی استارت آن، شبیه قبل بود، اما بعضی تغییرات بنیادی اعمال شد که آن را برای کاربران ویندوز ناآشنا کرد. مایکروسافت یک منوی شفاف را به عنوان بخشی از تم آیندهٔ «شیشه‌ای شفاف» خودش انتخاب کرد. خیلی‌ها از این ظاهر جدید لذت بردند اما اثرات نیمه‌شفاف اینتم، به مرور زمان هم گیج‌کننده و هم آزاردهنده بود و برای کامپیوترهای شخصی قدیمی‌تر با سرعت پایین‌تر بی‌تأثیر بود. مایکروسافت اینتم را در منوی استارت، نرم‌افزارهای ویندوز، نوار وظیفه و حتی در نوار کناری که شامل ابزارهای آنلاین است، به‌کار برد.
رنگِ خودِ منوی استارت هم از لحاظ ظاهری، تیره‌تر شد. گزینه‌های ساده‌تری هم، در نوار وظیفه برای قابلیت نمایش دسکتاپ قرار گرفت و یک رابط جدید تلنگر ۳ بُعدی هم به آن اضافه شد که کار چینش نرم‌افزارها را در کنار یکدیگر بر عهده داشت. منوی استارت در ویندوز ویستا هیچ‌گونه راهنمای قابل‌رؤیتی برای لینک دادن به فایل‌ها، کنترل‌پنل یا سایر تنظیمات ندارد که بررسی سریع و دسترسی به این قابلیت‌ها را دشوار می‌کند. این منو، به صورت یک لیست طویل از نوشته‌ها در سمت راست و نرم‌افزارهای فروان و سنجاق‌شده در سمت چپ بود.
بزرگ‌ترین تغییر مایکروسافت در منوی استارتِ ویندوز ویستا، این بود که جست‌وجوی توکار به آن اضافه شد. در ویستا، به سادگی می‌توانستید کلید ویندوز را فشار دهید و شروع به نوشتن آن‌چه که می‌خواستید دنبالش بگردید، بکنید. اهمیت کلید ویندوز یا لوگوی ویندوز به صفحه‌کلیدها و موس‌های مایکروسافت نیز نفوذ کرد و صفحه‌کلید «آلتیمِیت یا نهایی» را به‌وجود آورد که کلید ویندوز جهت دسترسی سریع به جست‌وجو و منوی استارت در وسط آن تعبیه شده بود. هم‌چنین، مایکروسافت نام «استارت» را از منوی استارتِ ویستا حذف کرد و آن را با تصویر یک ویندوز کروی‌شکل جهت نمایش بیشتر نام تجاری ویندوز در ویستا جایگزین نمود.
در ادامهٔ روند تغییرات چندین‌ساله، مایکروسافت تغییرات خیلی کمی را در منوی استارت ویندوز ۷ اعمال کرد. دکمهٔ خاموش کردن، برجسته‌تر و انتخاب آن آسان‌تر شد، اما مایکروسافت، همچنان برای میانبرها از عناصر بصری استفاده نمی‌کرد و نوشته‌های بدون تنوع را برایشان به کار می‌بُرد. مایکروسافت قابلیت جست‌وجو را در منوی استارت ویندوز ۷ تغییر داد و عملکرد آن را بهبود و جست‌وجوی فایل‌ها و تنظیمات را سرعت بخشید.
بیشتر تغییرات رابط‌ها در ویندوز ۷ مربوط به نوار وظیفه یا روش‌های اثرگذاریِ متقابل نرم‌افزارها با یکدیگر بود. مایکروسافت قابلیت «Aero Snap یا چسباندن» را معرفی کرد که به کاربران ویندوز ۷ اجازه می‌داد نرم‌افزارها را به صورت پهلوبه‌پهلو به یکدیگر بچسبانند. هم‌چنین، قابلیت «Aero Shake یا لرزش» نیز اضافه شد که به کاربران امکان لرزاندن موس جهت آغاز فرمان نمایش دسکتاپ را می‌داد. مایکروسافت حتی میانبر نمایش دسکتاپ قدیمی را از قسمت راه‌اندازی سریع به قسمت سمت راست نوار وظیفه جابجا کرد.
آغاز یک کار، پایان یک کار دیگر است و پایان یک کار، آغاز یک کار دیگر.
ویندوز ۸- ویندوز ۱۰- مایکروسافت تصمیم گرفت که تغییرات جدید، با منوی استارت ویندوز ۸ انجام شود و به این نتیجه رسید که منحرف کردن و گیج نمودن کاربران ویندوز، کار اشتباهی است. در واقع، آن منوی استارتِ آشنا، با یک صفحهٔ استارتِ تمام‌صفحه و تمام‌رنگی جایگزین شد. ویندوز ۸ بیشترین تغییر جدی را در منوی استارت در کل زمان به‌وجود آمدن این منو به همراه داشت که بزرگ‌ترین تغییر جدی در خودِ ویندوز محسوب می‌شد.
مایکروسافت دکمهٔ آشنای استارت را حذف کرد، چون شرکت بر نرم‌افزارهای تمام‌صفحهٔ لمسی و طراحی آن‌ها تمرکز کرده بود. هدایت این صفحهٔ جدید استارت بسیار مشکل بود. در ابتدا، صفحهٔ استارتِ مایکروسافت برای ساده کردن ظاهر آن طراحی شد اما استفاده از آن، اصلاً ساده نبود. مایکروسافت اولین نسخه را با نرم‌افزارهای توکارِ سنجاق‌شده به صورت پیش‌فرض، ارائه کرد اما هیچ راه دسترسی سریعی برای دست‌یابی به قابلیت‌های جست‌وجو یا خاموش کردن وجود نداشت. این امر، تا مدت‌های زیاد، کاربران ویندوز را سرگردان و یادگیری ویندوز را برای کاربران جدید سخت می‌کرد و آن منوی استارت قبل را دچار تغییرات بسیار زیاد و قابل‌توجهی نمود.
بیشترین تغییراتِ منوی استارت مربوط به کاشی‌های زنده بود. این تایل‌های جدید جهت ترویج نوع جدیدی از نرم‌افزارها که توسعه‌دهندگان می‌توانستند بسازند، طراحی شده بودند. برنامه‌های جدید «مترواستایل» به صورت تمام‌صفحه اجرا می‌شدند و در اصل، برای استفادهٔ لمسی در تبلت /دسکتاپ دارای سیستم‌عامل ویندوز ۸ طراحی شده بودند. نرم‌افزارها از لایو تایل‌ها استفاده می‌نمودند که بر پایهٔ صفحهٔ استارتِ جدید کار می‌کردند، اما این صفحه، یافتن نرم‌افزارهای قدیمی دسکتاپ را که کاربران ویندوز به کار با آن‌ها عادت کرده بودند، سخت‌تر می‌کرد. دسکتاپ قدیمی به صورت یک برنامهٔ دیگر، همراه با صفحهٔ استارتی که وظیفهٔ کنترل رابط‌های ورودی را بر عهده داشت، طراحی شد.
دسکتاپ به صورت یک نرم‌افزار طراحی شد و این امر، به این معنی بود که نوار وظیفه به صورت پیش‌فرض به صورت مخفی وجود داشته باشد. بیشتر کاربران ویندوز عادت کرده بودند که زمان و تاریخ را در گوشهٔ پایین سمت چپ صفحه‌نمایش خود ببینند، اما این قابلیت در ویندوز ۸ از بین رفت؛ مگر این‌که موس خود را به یکی از چهار گوشهٔ داغی که مایکروسافت ایجاد کرده بود، می‌بردید. هدایت کردن آن نیز، دشوار بود و واضح بود که بیشتر کاربران ویندوز ۸ تمایل دارند که منوی استارت بازگردانده شود. عده‌ای از کاربران به آن عادت کردند، اما بسیاری دیگر، نرم‌افزارهای سه‌بخشی را دانلود می‌کردند تا منوی آشنای استارت را برگرداند؛ ۱٫۵ میلیون نفر جایگزین منوی استارت را در عرض چند ماه از محل ارائهٔ ویندوز ۸ دانلود کردند که نشان داد مایکروسافت باید برای راضی کردن کاربران از این صفحه‌نمایش جدید بیشتر کار کند.
ویندوز ۸، منوی استارت را حذف کرد و صفحهٔ استارت را معرفی نمود.
زمانی که مایکروسافت بعد از معرفی ویندوز ۸ با بازخوردهای منفی مواجه گردید، مجبور شد که این نسخه از ویندوز را به صورت ویندوز ۸٫۱ به‌روزرسانی کند. در این نسخهٔ جدید، صفحهٔ استارت همچنان وجود داشت اما مایکروسافت قابلیت‌های خاموش کردن و جست‌وجو را به آن اضافه کرد و دکمهٔ آشنای استارت را در گوشهٔ پایین سمت چپ بازگرداند. یک اشاره‌گر کوچک نیز برای اسکرول کردن روبه‌پایین و دسترسی پیدا کردن به لیست همهٔ برنامه‌ها وجود داشت، اما صفحهٔ استارت هنوز هم برای بیشتر کاربران ویندوز یک قابلیت محبوب نبود.
احساس‌ها نسبت به صفحهٔ استارت هنوز هم همانند مخفی شدن دسکتاپ در بخش پایینی رابط لمسی جدید است و کاربران زیادی آن را به سختی پیدا می‌کنند.
ویندوز ۱۰ برای حفظ نقاط قوت ویندوز ۸ طراحی شد و برخی از قابلیت‌های آشنای ویندوز ۷ را نیز، بازگرداند. مایکروسافت این‌بار به بازخوردها توجه کرد، اما به جای این‌که فقط منوی قدیمی استارتِ ویندوز ۷ را برگرداند، برنامه‌نویس‌های آن، منوی قدیمی را همراه با لایوتایل‌های جدید ارائه کردند. این تایل‌ها یک مجموعهٔ بزرگ و رنگی برای راه‌اندازی یا سنجاق کردن نرم‌افزارهای موردعلاقه در سمت راست دارند و قسمت سمت چپ آن‌ها، امکان دسترسی سریع به قابلیت‌های خاموش کردن، تنظیمات، همهٔ نرم‌افزارها و ستونی از برنامه‌های آشنا و مورداستفاده را فراهم می‌کند.
مایکروسافت قابلیت جست‌وجوی منوی استارت را در پایین نوار وظیفه قرار داده است اما هنوز هم می‌توانید برای جست‌وجو در منوی استارتِ ویندوز ۱۰، نام برنامهٔ موردنظر را تایپ کنید. هم‌اکنون، دستیار دیجیتالی کورتانای مایکروسافت در نوار وظیفه در کنار منوی استارت قرار دارد و یک قابلیت جدید به نام نمایش وظیفه برای نمایش سریع نرم‌افزارهای بازشده و دسکتاپ مجازی اضافه شده است. همهٔ این تغییرات در ذهن کاربران دسکتاپ و لپ‌تاپ، جهت آشنایی بیشتر و آسان‌تر شدن کاربرد همه‌چیز در یک‌زمان طراحی شده است.
اگر قبلاً از ویندوز ۷ استفاده می‌کردید و ویندوز خود را به ویندوز ۱۰ ارتقا داده‌اید، به مراتب حس بسیار بهتری نسبت به ویندوز ۸ را تجربه می‌کنید. مایکروسافت تلاش کرد تا رابط کاربری لمسی را در ویندوز ۸ ارائه کند، اما به دلیل آشناسازی دسکتاپ، این کار را نکرد.
رابط کلی ویندوز ۱۰، در بیشتر جاها ترکیبی از دو رنگ سفید و مشکی است. برنامه‌های توکار، کاربرد این طراحی را بیشتر می‌کنند اما ترکیب نوار وظیفه و منوی استارت، دارایتم مشکی‌رنگِ شفاف است. ویندوز ۱۰ بیش از شش ماه است که ارائه شده است و به نظر می‌رسد که بیشتر کاربران ویندوز از این‌که منوی استارت با یک طراحی تازه و قابلیت‌های جدید بازگردانده شده است، راضی هستند.
به نظر می‌رسد که منوی استارت برای جبران گذشته بازگردانده شده است، و این بار، باقی خواهد ماند.