آشنایی اجمالی با زمینه های کاری یک مهندس عمران

مهندسان عمران با طراحی، بررسی، کنترل و پیاده‌سازی نقشه های ساختمانی و عمرانی، نقشی مهم و کلیدی را در ایجاد سازه‌های مقاوم بر عهده دارند. بااین‌حال زمینه های کاری در شغل مهندسی عمران، بسیار متنوع است. به شکلی که در آگهی‌های استخدام مهندس عمران، به مجموعه وظایف متعددی اشاره می‌شود. در این مقاله، به معرفی زمینه های کاری و گرایش‌های رشته مهندسی عمران می‌پردازیم.

معرفی شغل مهندسی عمران

رشته مهندسی عمران یکی از محبوب‌ترین رشته های مهندسی در بین دانشجویان است. به شکلی که هرساله، تعداد قابل‌توجهی از دانشجویان در رشته مهندسی عمران تحصیل می‌کنند. حوزه کاری مهندسی عمران را می‌توان در ارتباط با طراحی، ساخت، نظارت و نگهداری از سازه‌ها و پروژه های عمرانی دانست.

به دلیل رونق یافتن فعالیت‌های ساخت و ساز در کشور، رشته مهندسی عمران دارای بازار کار نسبتا خوبی در مقایسه با برخی دیگر از رشته های مهندسی است. برای مشاهده آگهی‌های استخدام عمران در شرکت‌های خصوصی و سازمان‌های دولتی، می‌توانید روزانه به لینک مورداشاره مراجعه کنید.

حقیقت این است که بدون استخدام مهندس عمران، امکان ساخت و مدیریت پروژه های عمرانی مختلف وجود نخواهد داشت. یک مهندس عمران خوب از فاز طراحی تا مراحل اجرایی و ساخت و ساز پروژه های ساختمانی و عمرانی، مشارکتی فعال دارد.

برنامه ریزی عملیات عمرانی، طراحی سازه های موردنظر در پروژه های عمرانی، نظارت و مدیریت پروژه‌ها، همگی بر عهده مهندسان عمران خواهد بود. یک مهندس عمران با جمع آوری و بررسی مشخصات میدانی پروژه های عمرانی، نسبت به بررسی و اجرای نقشه‌های عمران و معماری سازه اقدام می‌کند. به شکلی که می‌توان گفت مدیریت و نظارت بر تمام مراحل طراحی و ساخت پروژه های ساختمانی و عمرانی، در حوزه شغل مهندسی عمران قرار دارد.

از مهارت‌های یک مهندس عمران خوب می‌توان به مهارت در برقراری ارتباط کلامی، قدرت تجزیه و تحلیل بالا، جزئی‌نگری، آشنایی با نرم افزارهای تخصصی عمران و معماری و توانایی انجام محاسبات مهندسی اشاره کرد.

ازآنجایی‌که پروژه های عمرانی در ارتباط با طیف وسیعی از سازه‌ها بوده و در زمینه های مختلف تعریف می‌شوند، رشته مهندسی عمران دارای گرایش‌های مختلفی است. در ادامه، فهرستی از گرایش‌های رشته مهندسی عمران آورده شده است:

• سازه
• زلزله
• ژئوتکنیک
• راه و ترابری
• مهندسی و مدیریت منابع آب
• مهندسی آب و سازه‌های هیدرولیکی
• مهندسی سواحل، بنادر و سازه های دریایی
• حمل و نقل
• مهندسی و مدیریت ساخت
• مهندسی محیط زیست

در ادامه، به معرفی برخی از گرایش‌های رشته مهندسی عمران خواهیم پرداخت.

سازه

تمام نقشه های ساختمانی و پروژه های عمرانی، دارای سازه‌های مختلفی هستند. تیرها و ستون‌ها به‌عنوان اجزای اصلی در سازه‌های مختلف، وظیفه تحمل و انتقال بار به پی یا فونداسیون سازه را بر عهده دارند. در مهندسی عمران گرایش سازه، مهندسان عمران با طراحی سیستم‌های سازه‌ای، به ایجاد سازه‌هایی مقاوم در برابر نیروهای مختلف کمک می‌کنند.

به شکلی که در مهندسی سازه، مهندسین عمران وظیفه طراحی پروژه های عمرانی را برعهده داشته و می‌توانند در زمینه های نظارت و اجرا نقش‌آفرینی کنند. طراحی و ساخت سازه های دریایی، سازه‌های نگهبان و دیوارهای حائل، در حوزه کار مهندسین سازه قرار دارد.

خوب است بدانید که رشته مهندسی سازه به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین گرایش‌های مهندسی عمران، دارای بازار کار مناسبی برای فارغ‌التحصیلان است. سازمان‌های دولتی و خصوصی، وزارتخانه‌ها و شهرداری‌ها، ازجمله سازمان‌هایی هستند که در طول سال نسبت به انتشار آگهی استخدام مهندس عمران با گرایش سازه اقدام می‌کنند.

زلزله

یکی از مهم‌ترین نیروهای وارد بر سازه، نیروی زلزله است. این در حالی است که کشور ایران یکی از مناطق لرزه‌خیز در جهان است که تاکنون، وقوع زلزله‌های شدید را تجربه کرده است. به همین دلیل استخدام مهندس عمران با دانش و تخصص کافی برای طراحی و ساخت سازه‌های مقاوم در برابر زلزله، موضوعی بسیار حیاتی است.

مهندسی زلزله شاخه‌ای از مهندسی عمران است که به طراحی سازه های مقاوم در برابر زلزله می‌پردازد. نهادهای دولتی و شرکت‌های خصوصی با استخدام مهندس عمران که دارای دانش و تخصص لازم در این حوزه است، به دنبال مقاوم‌سازی پروژه های عمرانی و سازه‌های مختلف در برابر زلزله هستند.

همچنین مباحث مربوط به رفتارشناسی مصالح، مدیریت بحران در هنگام وقوع زلزله و شناخت این پدیده طبیعی، در حوزه کار مهندسی زلزله قرار دارد. از فرصت های شغلی موجود در بازار کار برای فارغ‌التحصیلان مهندسی زلزله، می‌توان به فعالیت در وزارتخانه‌های نیرو و راه و شهرسازی، موقعیت‌های شغلی در شرکت‌های خصوصی و فعالیت در مراکز دانشگاهی و پژوهشی اشاره کرد.

مهندسی و مدیریت منابع آب

به دلیل استفاده روز افزون از منابع آبی در بخش‌های مختلف و کاهش منابع آبی در دسترس، انجام برنامه ریزی طولانی‌مدت و بهره‌برداری بهینه از منابع آب بسیار ضروری است. به همین دلیل یکی از جنبه های رشته مهندسی عمران، در ارتباط با مهندسی و مدیریت منابع آب است. دانشجویان در این رشته به مطالعه، برنامه ریزی و مدیریت سیستم‌های منابع آب می‌پردازند.

در دوره کارشناسی ارشد مهندسی و مدیریت منابع آب، دروس اجباری و اختیاری شامل ریاضیات عالی مهندسی، هیدرولیک پیشرفته، روش‌های عددی در مهندسی آب و کنترل کیفیت منابع آب، به دانشجویان تدریس می‌شوند. شرکت‌های مهندسی مشاور و نهادهای دولتی مانند وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی، ازجمله مراکزی هستند که به استخدام مهندس عمران با تخصص در گرایش مهندسی و مدیریت منابع آب نیاز دارند.

حمل و نقل

بدون تردید توسعه مناطق شهری و ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای حمل و نقل وسایل نقلیه مختلف، یکی از ضرورت‌های زندگی امروزی است. به همین دلیل شاخه‌های راه و ترابری و حمل و نقل در رشته مهندسی عمران، به بررسی مسائل مرتبط با حمل و نقل و طراحی راه‌های مختلف می‌پردازند.

به‌عنوان‌مثال در گرایش حمل و نقل، برنامه ریزی برای حمل ونقل دریایی و طراحی بنادر، موردتوجه کارشناسان عمران قرار دارد. در حقیقت در حوزه‌های حمل و نقل جاده‌ای، ریلی، دریایی و هوایی، به طراحی سیستم‌های حمل و نقل شهری، بین شهری و ملی پرداخته می‌شود.

مهندسی محیط زیست

انجام فعالیت‌های ساخت و ساز و اجرای پروژه های عمرانی مختلف، قطعا می‌تواند روی محیط‌زیست پیرامونی تأثیرگذار باشد. به شکلی که عدم رعایت اصول زیست‌محیطی در هنگام طراحی و ساخت پروژه های ساختمانی و عمرانی، می‌تواند صدمات و خسارت‌های جدی و جبران‌ناپذیری را به محیط‌زیست وارد نماید.

به همین دلیل شاخه‌ای از رشته مهندسی عمران به نام مهندسی محیط زیست ایجاد شده است. فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی محیط زیست با مبانی طراحی و ساخت سازه‌های مختلف آشنایی داشته و در حوزه طراحی سازه های سازگار با محیط‌زیست کار می کنند.

به شکلی که معمولا مهندسان محیط‌زیست با نظارت بر روند اجرای پروژه های عمرانی مطابق با استانداردهای زیست‌محیطی، به کنترل مواد آلاینده در آب، خاک و هوا و جلوگیری از ایجاد آلودگی می‌پردازند.

جمع‌بندی

رشته مهندسی عمران یکی از رشته های مهندسی پرطرفدار در کشور است. به دلیل نیاز کشور به طراحی و ساخت پروژه های عمرانی، روزانه شاهد آگهی‌های استخدام مهندس عمران در شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و خصوصی هستیم. در این مقاله ضمن معرفی شغل مهندسی عمران، به معرفی برخی از گرایش‌های این رشته دانشگاهی پرداختیم.