چرا از آپ استفاده نمی‌کنم؟
رسانه کلیک - خوشبختانه امروز، آپ دیگر تنها نیست. گزینه‌های متعددی وجود دارند که با حجم کم‌تر، عملکرد بهتر و تمرکز بیشتر بر عملیات بانکی بتوانند نیاز کاربر را مرتفع کنند. مشکل اینجا است که برخی از این اپ‌ها دارند مسیر آپ را طی می‌کنند و می‌کوشند سوپر-اپ شوند.
به گزارش کلیک به نقل از تجارت نیوز، اپلیکیشن پرداخت آپ پرکاربرترین اپلیکیشن پرداخت در ایران است که حدود ۴۰ میلیون کاربر دارد؛ اما بااین‌همه من از اپلیکیشن آپ استفاده نمی‌کنم.
به دلایلی که خواهیم گفت، مسائل اقتصادی باعث شده که یکی از پیشگامان صنعت پرداخت، به اپلیکیشنی آزاردهنده با مشکلات امنیتی فراوان تبدیل شود. مشکلاتی که باعث شد که این اپ را از روی گوشی خود پاک کنم.
آپ از اپلیکیشن به سوپراپلیکیشن
قبلا در تجارت‌نیوز در این مورد حرف زده بودیم که آینده اپلیکیشن‌های موبایل چگونه خواهد بود. بیشتر اپلیکیشن‌هایی که ما امروز می‌بینیم و استفاده می‌کنیم، تا چند سال آینده از بین خواهند رفت؛ اما بدون وجود اپلیکیشن‌های متنوع، تلفن همراه چه معنایی خواهد داشت؟
وقتی اپلیکیشن‌های موبایلی که امروز می‌بینیم دیگر به‌روز نشوند و کنار گذاشته شوند، دو جایگزین مهم وجود خواهد داشت:
- وب‌اپلیکیشن‌ها
- سوپراپلیکیشن‌ها
وب‌اپلیکیشن‌ها
- مهم‌ترین جایگزین برای اپ‌های امروزی، وب‌اپلیکیشن‌ها هستند. اپلیکیشن‌های وب در مقایسه با اپلیکیشن‌های موبایل چند مزیت دارند.
لازم نیست اپلیکیشن وب برای هر سیستم‌عاملی به‌صورت مجزا نوشته شود. اپلیکیشن‌های وب بر پایه موتور مرورگر گوگل کروم ساخته می‌شوند و در نتیجه هر سیستم‌عاملی که مرورگر کروم روی آن نصب‌شده باشد، می‌تواند این اپلیکیشنها را اجرا کند.
دومین مزیت اپلیکیشن‌های موبایل حجم کم آن‌ها است. اگر با اپلیکیشن‌هایی وبی که امروز برخی شرکت‌ها و بانک‌ها در ایران تولید کرده‌اند، آشنا باشید یا با اپلیکیشن وب Map Go گوگل که همان وب‌اپلیکیشن نقشه‌های گوگل هست کار کرده باشید، می‌بینید حجم آن‌ها بسیار کم و فقط چند کیلوبایت است.
به همین دلیل این اپلیکیشنها منابع کمتری هم لازم دارند و برای گوشی‌های ارزان و ضعیف مناسب هستند.
گوشی‌هایی که سیستم‌عامل‌هایی مثل اندروید گو (Android Go) و پافین او-اس (Puffin OS) دارند.
سوپر اپلیکیشنها
دومین جایگزین اپلیکیشن‌های موبایل، سوپر اپلیکیشنها (Super Application) هستند. سوپر اپلیکیشنها همان اپلیکیشن‌های موبایل هستند که به‌جای یک کار، چندین و چند قابلیت را در خود جای داده‌اند و در نتیجه کاربر را قادر می‌سازند فقط با نصب یک اپلیکیشن امکانات فراوانی داشته باشد.
مشهورترین سوپر اپلیکیشن در دنیا وی‌چت است. وی‌چت که محصول شرکت تنسنت است در اصل یک ابزار پیام‌رسان بود؛ اما امروزه وی‌چت در چین یک شبکه اجتماعی، اپلیکیشن زوج‌یابی، اپلیکیشن پیام‌رسان و اپلیکیشن پرداخت است. در این اپلیکیشن می‌توانید غذا سفارش دهید، تاکسی بگیرید و هتل رزرو کنید!
سوپر اپلیکیشن پرداخت آپ
در ایران نیز مدتی است که هم اپلیکیشن‌های وب و هم سوپر اپلیکیشنها جای پایی برای خود باز کرده‌اند. شاید مشهورترین سوپر اپلیکیشن در ایران روبیکا باشد. اپلیکیشنی که با سروصدای زیاد در صداوسیما تبلیغ می‌شد.
اپلیکیشن اسنپ هم در حال تبدیل‌شدن به چنین چیزی است.
وقتی قرار است یک سوپر اپلیکیشن، خدمات پرداخت هم داشته باشد، ذهن شکاک شروع به یافتن مشکلات می‌کند.
سوپر اپلیکیشنها شاید در وهله اول گزینه مناسبی به نظر برسند، اما در کل مشکلاتی جدی دارند. از این مشکلات که احتمالا شامل مسائل امنیتی هم هستند، می‌توان در سوپر اپلیکیشن‌هایی که قرار است فقط برای تفریح و سرگرمی استفاده شوند، چشم پوشید؛ اما وقتی قرار است یک سوپر اپلیکیشن، خدمات پرداخت هم داشته باشد، ذهن شکاک شروع به یافتن مشکلات می‌کند.
در حال حاضر اپلیکیشن پرداخت پرمخاطبی مثل آپ تبدیل به یک سوپر اپلیکیشن شده است. بخش تاسف‌آور قضیه اینجا است که اپلیکیشن آپ، که روزی قرار بود فقط کارهای پرداخت را بکند، امروز تبدیل به یک سوپر اپلیکیشن شده است.
چرا اپلیکیشن آپ را حذف کردم؟
بیشتر دلایل من برای حذف اپلیکیشن آپ مسائل فنی بوده‌اند. دلایلی ازاین‌دست:
۱- امنیت و کارایی سوپر اپلیکیشنها
همان‌طور که در سطور بالا نیز گفتم، سوپر اپلیکیشنها می‌توانند مشکلات امنیتی داشته باشند؛ اما تا زمانی که قرار است صرفا با آن‌ها تفریح کنید، مسئله‌ای ایجاد نمی‌شود. مشکل وقتی ایجاد میشود که یک سوپر اپلیکیشن که قرار است کارهای پرداخت انجام دهد، امکانات غیرلازم دیگری را هم به خود اضافه کند.
اگر با درگاه‌های پرداخت اینترنتی آشنا باشید، می‌دانید که شرکت آسان پرداخت که سازنده و مالک اپلیکیشن آپ است خود یک درگاه پرداخت اینترنتی مستقیم (PSP) است. در اصل اپلیکیشن آپ کارش را با همین درگاه پرداخت اینترنتی شروع کرد.
وقتی شما مثلا بخواهید خرید اینترنتی انجام دهد، سایت مبدا شما را به یک درگاه پرداخت اینترنتی مستقیم مثل همین درگاه آسان پرداخت با زیر دامنه شاپرک هدایت می‌کند. درگاه‌های پرداخت اینترنتی مستقیم هم بیشتر متعلق به بانک‌ها یا شرکت‌های زیرمجموعه بانک‌ها هستند؛ اما چند تا از این درگاه‌های پرداخت مستقیم شرکت‌های مستقل هستند. مثل همین آسان پرداخت.
تمامی اپلیکیشن‌های پرداختی هم که امروز وجود دارند همه متعلق به بانک‌ها و همین شرکت‌ها هستند. طبق قوانین امنیتی بانک مرکزی هر پرداخت اینترنتی باید به درگاه پرداختی که زیرمجموعه شاپرک هست از طریق وب‌سایت مبدا با رمزنگاری TLS یا Https منتقل شود و کاربر اطلاعات کارت از جمله رمز دوم و کد CCV2 را فقط و فقط در آن وارد کند.
اما بانک مرکزی به درگاه‌های پرداخت مستقیم اجازه استفاده از واسط برنامه‌نویسی (API) را می‌دهد که به اپلیکیشنها پرداخت این شرکت‌ها، اجازه می‌دهد که بتوانند همین اطلاعات را در اپلیکیشن نیز از کاربر دریافت کنند.
به همین دلیل شما مثلا وقتی می‌خواهید از اپلیکیشن دیجی‌کالا چیزی بخرید سایت شما را به یک صفحه وب هدایت می‌کند اما وقتی می‌خواهید باید یک اپلیکیشن پرداخت قبض بپردازید، سیستم رمز دوم و CCV2 را در همین اپلیکیشن وارد می‌کنید.
به‌عبارت‌دیگر بااینکه هیچ‌کدام از این اپلیکیشن‌های پرداخت از جمله اپلیکیشن آپ، رمز دوم و CCV2 شما را ذخیره نمی‌کنند، اما در مقاطعی این اطلاعات از طریق اپلیکیشن تبادل می‌شوند.
امنیت در تک‌کاربرد بودن
تا زمانی که یک اپلیکیشن پرداخت، فقط و فقط کارهای پرداختی انجام می‌دهد، می‌توان به امنیت آن اطمینان کرد.
اما اپلیکیشن آپ در کنار کارهای پرداخت مثل خرید شارژ، شارژ اینترنت، کارت به کارت و پرداخت قبض، کلی کار دیگر مثل پرواز داخلی و خارجی، عوارض آزادراه، کلوپ آپ، ثبت‌نام و استعلام سجام، بلیت سفر و هتل، بیمه، شارژ اسنپ، سفارش غذا، آپتل، سرمایه‌گذاری، خدمات خودرو، بیمه ایران، خرید و اجاره ملک، قوه قضاییه، ثبت‌اسناد و مدارک، بازی و سرگرمی، قیمت کالا و خدمات، امتیازگیری و طرح ترافیک تهران دارد.
تا آنجایی هم که من می‌دانم اپلیکیشن‌های پرداخت بانکی نمی‌توانند از حساب‌های بانکی موجود در بانک‌های دیگر مقدار موجودی دریافت کنند. فقط آپ چنین کاری انجام می‌دهد و این یعنی اطلاعات حساس بیشتری در آپ تبادل میشود.
هکرها وقتی بخواهند چیزی را هک کنند، تمام بخش‌ها و مسیرها و آدرس‌هایی را که یک سیستم طی می‌کند موردحمله قرار می‌دهند.
من نمی‌گویم اپلیکیشن آپ امن نیست؛ اما مسئله اینجاست که بسیاری از این خدمات لزوما زیرمجموعه آپ نیستند. وجود یک رخنه امنیتی در هرکدام از این درگاه‌های خدمات، می‌تواند مسیری را به داخل اطلاعات اپلیکیشن آپ باز کند و آن را آسیب‌پذیرتر کند. مسیری که صرفا به‌واسطه تعداد خدمات زیاد باز شده است.
پس مسئله اینجاست، اپلیکیشن پرداخت امن‌تر اپلیکیشنی است که فقط کار پرداخت انجام دهد و نه بیشتر.
۲- رابط کاربری
اولین دلیل من برای حذف اپلیکیشن آپ، رابط کاربری آن بود. استفاده از حالت اسلایدی آن‌هم در صفحه‌ای که چندین آیکون برای کارهای مختلف دارد و سوایپ کردن بین صفحات آن در اپلیکیشن آپ خیلی جالب نیست.
روی دیگر قضیه خود طراحی اپلیکیشن است. تم طراحی ضعیف و بسیار ابتدایی اپلیکیشن آپ تجربه ناخوشایندی را منتقل می‌کند. این طراحی با چیزی که در سال ۲۰۱۹ از یک اپلیکیشن با ۴۰ میلیون کاربر انتظار داریم، تناسبی ندارد.
استفاده از آیکون‌های متحرک باعث میشود داخل دایره هر آیکون یک انیمیشن دیده شود، که خود باعث استفاده بار پردازشی بیشتری از گوشی میشود و چهره جالبی هم به اپلیکیشن نمی‌دهد.
توجه کنید که ما امروزه برای خرید یک گوشی قدرتمند و داشتن تجربه‌ای روان، میلیون‌ها تومان خرج می‌کنیم. اپلیکیشنها هم تلاش می‌کنند با طراحی بهینه و ساده، تجربه ما را بهبود دهند. اما آپ برای ایجاد این حس خوب (که چند میلیون تومان ارزش دارد) تلاشی به خرج نمی‌دهد.
۳- کارایی اپلیکیشن آپ
ارزش ریال در یک سال گذشته پایین آمده و این قضیه بر قدرت خرید ما ایرانی‌ها تاثیر منفی گذاشته است. این تاثیر منفی خصوصا زمانی بیشتر میشود که ما سراغ وسایل الکترونیکی که قیمت آن‌ها با دلار تعیین میشود، می‌رویم.
خلاصه صحبت این است به دلیل گران بودن دلار، گوشی‌های هوشمند چیزهای گرانی شده‌اند. وضعیت اقتصادی عموم ایرانی‌ها هم آن‌قدر خوب نیست. پس وقتی بیشتر ایرانی‌ها بخواهند گوشی بخرند، در بهترین حالت یک گوشی میان‌رده‌ای و پایین‌تر می‌خرند.
گوشی‌های میان‌رده و پایین‌تر هم که قدرت پردازشی کمی دارند، یعنی کند هستند.
وقتی شما یک سوپر اپلیکیشن مثل همین اپلیکیشن آپ را روی گوشی نصب می‌کنید، چون این اپلیکیشن اجزای زیادی دارد، در نتیجه سرویس‌های و فایل‌های فراوانی را هم در پس‌زمینه اجرا می‌کند. سرویس‌هایی که حتی بعد از بستن برنامه هم متوقف نمی‌شوند.
از آن‌سو چون بیشتر گوشی‌های مورداستفاده ایرانی‌ها قدرت زیاد ندارند، در نتیجه اجرای اپلیکیشن آپ کند خواهد بود که تجربه کاربری بدی رقم می‌زند. همچنین با نصب این اپلیکیشن کلا گوشی کند میشود و خوب کار نمی‌کند.
این قضیه وقتی آیکون‌های متحرک داخل اپلیکیشن آپ را هم در نظر بگیرید، بدتر هم میشود؛ زیرا بسیاری از گوشی‌ها توان اجرای هم‌زمان همه این‌ها را ندارند.
این مسئله برای کاربران هم جذابیت ندارد. بعید می‌دانم کسی که برای کارت‌به‌کارت کردن پول، آپ را نصب کرده، در همین اپ به دنبال بازی و سرگرمی باشد، اما اگر می‌خواهید از خدمات آپ استفاده کنید، الزاما باید همه‌چیز را یکجا بپذیرید.
۴- نوتیفیکیشن‌های آزاردهنده
یکی دیگر از چیزهای آزاردهنده‌ای که در مورد اپلیکیشن آپ وجود دارد، نوتیفیکیشن‌های آن است.
شرکت‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- شرکت‌هایی که طرف مشتری هستند.
- شرکت‌هایی که طرف سهام‌دار هستند.
- شرکت‌هایی که طرف کارمند هستند.
مثلا یک شرکت تولید سیگار نمی‌تواند ادعا کند که طرف مشتری است. اگر یک شرکت سیگار طرف مشتری باشد، نباید سیگار تولید کند. بی‌تردید این شرکت از سهام‌داران خود حمایت می‌کند و بس.
یک اپلیکیشن که طرف مشتری باشد، سعی می‌کند با حداقل نوتیفیکیشن، تنها اعلان‌هایی را به او اطلاع دهد که واقعا کاربردی و مفید باشد.
اما نوتیفیکیشن‌های تبلیغاتی آپ که به درد شما نمی‌خورند، نشان می‌دهد که این شرکت طرف مشتری نیست.
یک اپلیکیشن دوستدار کاربر، باید به وقت، پول و توجه کاربران اهمیت بدهد.
از اقتصاد توجه می‌دانیم که میزان توجه و تمرکز ما، درست مثل وقت و پولی که داریم محدود است. هر چیزی که بی‌دلیل توجه ما را مصرف کند و باعث ایجاد عدم تمرکز شود، درست مثل چیزی است که وقت و پولمان را هدر بدهد. یک اپلیکیشن دوستدار کاربر، باید به وقت، پول و توجه کاربران اهمیت بدهد.
شاید بگویید که میشود نوتیفیکیشن را خاموش کرد. اما این کار مشکل دیگری ایجاد می‌کند که به آن اثر تونل می‌گوییم: شما برای توجه و تمرکز بیشتر نوتیفیکیشن‌های آزاردهنده را می‌بندید، اما همین اقدام باعث میشود که نوتیفیکیشن‌های مفید و مهم را از دست بدهید. (مگر آپ مدعی باشد که هیچ نوتیفیکیشن مفید و جدی‌ای ندارد!)
آپ، اپلیکیشنی که می‌توانست خوب باشد
آپ یکی از پیشگامان صنعت پرداخت الکترونیک بود که با خدمات درخشان، خیلی زود به یکی از اپ‌های محبوب ایرانی‌ها تبدیل شد. اما مواردی که گفتیم باعث می‌شوند که برای خدمات کارت‌به‌کارت به راه‌حل دیگری فکر کنیم.
خوشبختانه امروز، آپ دیگر تنها نیست. گزینه‌های متعددی وجود دارند که با حجم کم‌تر، عملکرد بهتر و تمرکز بیشتر بر عملیات بانکی بتوانند نیاز کاربر را مرتفع کنند.
مشکل اینجا است که برخی از این اپ‌ها دارند مسیر آپ را طی می‌کنند و می‌کوشند سوپر-اپ شوند. شاید ارائه یک نسخه لایت (که تنها به عملیات پرداخت محدود باشد) بتواند مشکل کاربران مشکل‌پسند را حل کند.