خرید و فروش زمین در متاورس به لحاظ شرعی جایز نیست
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه اسلام چیزی را در معامله می‌پذیرد که منفعت طرفینی داشته باشد، خرید و فروش زمین در متاورس را به لحاظ شرعی جایز ندانست.
آیت‌الله محسن اراکی در ششمین نشست از سلسله نشست‌های علمی پژوهشی دین و فضای مجازی که با محوریت حاکمیت و سیاست‌گذاری رمزارز از منظر فقه برگزار شد، عنوان کرد: «هر فعلی در بُعد فردی و اجتماعی احکام خاص خود را دارد که قابل بررسی است.»
خرید و فروش رمزارز از نگاه شرعی
عضو مجلس خبرگان رهبری داد و ستد را دارای قوانین متعددی دانست و تصریح کرد: «یکی از قوانین مهم داد و ستد این است که آنچه فرد می‌دهد با آنچه که می‌گیرد، در ارزش باهم برابری کند. قرآن کریم مساوی نبودن داد و ستد را مذموم برشمرده و بر رعایت عدل در مبادلات اقتصادی بارها تاکید کرده است.»
وی عنوان کرد: «مبادله‌ها گاهی به صورت کالا با کالا انجام می‌شود و گاهی به واسطه پول. در مبادله کالا با کالا، برای برقراری عدالت ضرورت دارد که هر دو طرف معامله، یعنی آنچه داده می‌شود و آنچه ستانده می‌شود، ارزش مالی یکسان داشته باشند و در معامله به واسطه پول هم همین‌گونه است. اگر معیار تعیین ارزش یک چیز اعتباری باشد، فرد ظرف خالی می‌دهد و ظرف پر می‌گیرد که در این معامله تعادل رعایت نشده است و سیستم اقتصادی آمریکا همین‌گونه است؛ یعنی خلق پول بدون رعایت عدالت.»
آیت‌الله اراکی افزود: «2 نوع ارزش وجود دارد که یکی مصرفی و دیگری مبادلاتی است. مصرفی مانند لباسی که مورد استفاده قرار می‌گیرد و به انسان منفعت می‌رساند و مبادلاتی یعنی چیزی داده و چیزی گرفته می‌شود که هر دو طرف ارزش یکسان دارند.»
وی با بیان اینکه قیمت تبادلی باید به قیمت استعمالی برگردد، اضافه کرد: «بنابراین اگر پولی اعتبار محض باشد، مثلا کاغذی بی‌ارزش به ارزش ۱٠٠ میلیون تومان بین طرفین پیش‌فرض شود و در ازای آن چیزی به ارزش واقعی ۱٠٠ میلیون تومان گرفته شود، در این صورت عدالت در میان نیست. چیزی می‌تواند به عنوان پول قرار گیرد که ارزش استعمالی داشته باشد یا حواله بر آن باشد؛ مثل چاپ پول در کشور که حواله بر کالا است.»
بر این اساس آیت‌الله اراکی رمزارزها را اعتبار محض دانست و گفت: «اگر رمزارزی باشد که برای کشور خود تعیین کنیم و به واسطه آن با سایر کشورها مبادله کنیم مشکلی ندارد، چون بر این اساس چیزی صورت می‌گیرد که آن کشورها خودشان پذیرفته بودند. ولی اگر بخواهیم در جامعه خود رواج دهیم، باید بر اساس قسطی صورت گیرد که در اسلام به عنوان قسط پذیرفته باشد. اسلام چیزی را در معامله می‌پذیرد که منفعت طرفین داشته باشد و چیزی مانند رمزارزها که اعتبار محض است، ارزش ندارد.»
خرید زمین در متاورس چرا جایز نیست؟
عضو مجلس خبرگان رهبری همچنین در پاسخ به سوال یکی از حاضران مبنی بر چیستی حکم پدیده جدید متاورس که فروش زمین‌های مجازی است، گفت: حکم این مسئله عدم جواز است، چون شَیءْ را با لاشَیءْ و مال را با لامال نمی‌توان مبادله کرد.»
آیت‌الله اراکی با اشاره به فروش زمین‌های مجازی در متاورس گفت: «این حقه همیشگی آمریکا بوده است که بر سر سایر مملکت‌ها کلاه بگذارد. با همین شیوه‌های ناعادلانه اکنون آمریکا به یکی از قطب‌های اقتصادی جهان تبدیل شده است.»
وی در ادامه در پاسخ به سوال یکی دیگر از شرکت‌کنندگان در این نشست مبنی بر اینکه اگر به رمزارز نگاهی به عنوان اعتبار بدون پشتوانه شود، در برخورد با ریال هم این مشکل وجود دارد، بیان کرد: «بله، در خصوص ریال هم این مسئله وجود دارد؛ ولی بر اساس اضطرار تاکنون ادامه یافته است. بسیاری از مسائل جامعه در قالب فقه خرد جلو می‌رود و در برخی موارد با عنوان احکام ثانویه تعریف می‌شود که این مشکلات ناشی از عدم تدوین فقه حکومتی جامع است.»
منبع: انتخاب