آموزش خواندن صورت های مالی شرکت ها
اگر منفعت مالی شما با یک کسب و کار مشخص گره خورده است، توصیه می‌شود هر چه سریع‌تر با نحوه خواندن صورت های مالی شرکت ها آشنا شده و احتمال موفقیت یا شکست کسب و کار مربوطه را مورد تحلیل قرار دهید.
آموزش خواندن صورت های مالی شرکت ها
شما می‌توانید خواندن صورت های مالی شرکت ها را به بیرون آوردن صدف خوراکی از پوسته خود تشبیه کنید. باید بدانید که چه کاری انجام می‌دهید و تلاش کنید تا به موضوع اصلی دست یابید. شما برای بررسی گزارش مالی باید دلیل خوبی داشته باشید.
علت اصلی برای آن‌که از عملکرد مالی و موقعیت کسب و کار آگاه شوید آن است که منفعت مالی شما به کسب و کار موردنظر وابسته است. موفقیت و یا شکست مالی کسب و کار بر روی شما تأثیرگذار است.
روحیه خود را حفظ کنید
در هنگام خواندن صورت های مالی شرکت ها باید روحیه خود را حفظ کنید. نیازی نیست تا یک فرد بسیار باهوش و یا دانشمند هوافضا باشیم تا بتوانیم نکات کلیدی یک گزارش مالی را تشخیص دهیم. می‌توانید سود خالص را در صورت سود و زیان یافته و این سود را با سایر ارقام مرتبط در صورت‌های مالی مقایسه کنید.
شما می‌توانید میزان وجوه نقد را در ترازنامه بخوانید. می‌دانید که اگر کسب و کار تراز نقدی صفر و یا غیر صفر داشته باشد موضوعی جدی تلقی می‌شود و یا حتی می‌تواند مشکلی مهلک محسوب شود.
روحیه خود را حفظ کنید. نگذارید که یک گزارش مالی شما را سردرگم و ناامید کند. صورت سود و زیان را پیدا کنید و سود خالص (زیان خالص) را در آن مشخص نمایید و روبه‌جلو حرکت کنید.
تصميم بگيريد که چه چيزی را می‌خواهید بخوانيد
فرض کنید به اطلاعات مالی بیشتری از اطلاعات موجود در مقالات روزنامه‌ها نیاز دارید. گزارش‌های مالی سالانه از شرکت‌های عمومی حاوی اطلاعات بسیار زیادی است؛ یک نامه از مدیر ارشد اجرایی، یک بخش برجسته و مورد تأکید، چارت‌های روند، صورت‌های مالی، پیوست‌های گسترده برای صورت‌های مالی، خلاصه‌های گزارش‌های قدیمی و تعداد بسیار زیادی تبلیغات سیاسی .
گزارش‌های مالی اکثر شرکت‌های خصوصی به شکل قابل‌ملاحظه‌ای کوتاه‌تر می‌باشند. آن‌ها حاوی صورت‌های مالی به همراه پیوست‌ها هستند و نه چیزی بیشتر از آن .
شما می‌توانید تنها به خواندن بخش برجسته و مورد تأکید در گزارش‌های مالی اکتفا کنید. در هنگام ضرورت ممکن است چنین کاری انجام شود. شما باید نامه مدیر ارشد اجرایی به سهامداران را نیز مطالعه کنید. در حالت ایده آل این نامه به شیوه‌ای منصفانه و بی‌طرفانه وقایع اصلی و حائز اهمیت را در طول سال خلاصه می‌کند .
با این حال مطلع باشید که نامه‌های چنین افرادی از سوی افراد سطح بالا و ذی‌نفوذ معمولا برای تعریف از خود فرد می‌باشد و عمدتا انگشت اتهام را به سوی عملکردهای ضعیفی دارد که ناشی از عواملی است که خارج از کنترل مدیران می‌باشد. آن‌ها را مطالعه کنید و تا حدی آن را قبول داشته باشید اما در پذیرش صحت برخی از موارد جانب احتیاط را رعایت کنید .
بسیاری از کسب‌وکارهای عمومی یک نسخه فشرده خلاصه‌شده را به جای گزارش‌های مالی سالانه بسیار طولانی‌تر و با جزئیات بیشتر منتشر می‌کنند. نسخه‌های کوتاه و ساده‌شده از گزارش‌های مالی سالانه برای سرمایه‌گذاران متوسط در بازار بورس کافی است .
اما این نسخه‌های کوچک‌شده برای سرمایه‌گذاران جدی و مدیران حرفه‌ای سرمایه‌گذاری مناسب نیست. این سرمایه‌گذاران و مدیران مالی باید گزارش مالی کامل کسب و کار را مطالعه کنند و شاید بهتر باشد تا گزارش سالانه شرکت را که توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) تهیه می‌شود را نیز بررسی کنند .
همچنین بخوانید: راهبردهای جدید برنامه های کلان بازار سرمایه تشریح شد
دانش حسابداری خود را بهبود بخشید
یکی دیگر از نکات مربوط به خواندن صورت های مالی شرکت ها بهبود دانش حسابداری است. صورت های مالی، صورت سود و زیان، ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد قسمت‌های اصلی گزارش مالی هستند. برای آن‌که بتوانید صورت‌های مالی معناداری را ارائه دهید حداقل نیاز به یک فهم مقدماتی از حسابداری صورت‌های مالی خواهید داشت.
نیازی نیست تا یک CPA باشید اما حسابدارانی که صورت های مالی را تهیه می‌کنند فرض می‌کنند که شما با اصطلاحات حسابداری و رویه‌های گزارش‌نویسی مالی آشنا هستید. اگر شما سواد حسابداری ندارید، صورت های مالی ممکن است مانند یک جدول سودوکو به نظر شما بیایند.
خوانندگان گزارش‌های مالی راه دیگری جز فراگیری دانش حسابداری در اختیار ندارند. نهایتا باید بدانیم که حسابداری زبان هر کسب‌وکاری محسوب می‌شود.
عملکرد سود را ارزیابی کنید
یک کسب و کار از طریق فروش محصولات و پایین نگه‌داشتن هزینه‌ها کمتر از درآمد حاصل از فروش به سود دست می‌یابند. بنابراین بهترین نقطه برای شروع جهت تحلیل عملکرد سود، درآمد خالص نیست بلکه بهترین مکان درآمد ناخالص خواهد بود. در اینجا سؤالاتی وجود دارند که باید به آن‌ها توجه نمود:
- چگونه درآمد حاصل از فروش در سال گذشته با سال‌های قبلی مقایسه می‌شود؟
- نرخ مارجین ناخالص کسب و کار چیست؟
- بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده از جدیدترین صورت سود و زیان یک شرکت، چگونه مارجین ناخالص و سود خالص شرکت (درآمد خالص) یا سود ناخالص (درآمد حاصل از فروش) مقایسه خواهند شد؟
نکته آخر اینکه عملکرد سود یک شرکت را در بستر شرایط اقتصاد عمومی در نظر بگیرید.
سود هر سهم را در مقایسه با سود خالص بررسی کنید
همان‌طور که می‌دانید شرکت‌های عمومی در صورت‌های سود و زیان خود درآمد را ثبت می‌کنند. همچنین شرکت های عمومی در زیر این رقم سود کلی دوره، سود هر سهم (EPS) را که برابر با مقدار سود خالص برای هر سهم می‌باشد گزارش می‌دهند. شرکت‌های خصوصی مجبور به گزارش دادن (EPS) نیستند. با این حال (EPS) برای یک کسب و کار خصوصی تقریبا محاسبه آسانی است.
درآمد خالص را بر تعداد سهامی که صاحبان سهام در شرکت از آن برخوردارند تقسیم کنید
ارزش مالکیت سهام یک شرکت عمومی در بازار عمدتا وابسته به (EPS) آن می باشد. سرمایه‌گذاران خصوصی به طور واضح بر (EPS) تمرکز دارند و می‌دانند که این مورد، محرک اصلی ایجاد ارزش بازار برای سرمایه‌گذاری آن‌ها در کسب و کار می‌باشد.
ارزش دفتری، به ازای هر سهم یک شرکت خصوصی نزدیک‌ترین جانشینی است که شما به ازای ارزش بازار سهام آن در اختیار دارید. هر چه مقدار (EPS) بیشتر باشد، ارزش بازار برای شرکت عمومی بیشتر است همچنین ارزش دفتری هر سهم برای یک شرکت خصوصی نیز بیشتر خواهد بود.
طبیعتا شما هم‌اکنون فکر می‌کنید که اگر درآمد خالص فرضا 10 درصد در سال گذشته افزایش یافته باشد، پس EPS نیز 10 درصد افزایش یافته است. نتیجه‌گیری سریع نکنید، زیرا EPS که در واقع محرک ایجاد ارزش بازار و ارزش دفتری برای هر سهم می‌باشد، ممکن است کمتر و یا بیشتر از 10 درصد تغییر کرده باشد.
- کمتر از 10 درصد: کسب و کار ممکن است سهام اضافی در طول سال عرضه کرده باشد و یا ممکن است اختیار خرید سهام اضافی به مدیریت تعلق یافته باشد که در تعداد سهامی که برای محاسبه EPS رقیق‌شده استفاده می‌شود لحاظ می‌گردد. سود ممکن است به تعداد بسیار بیشتری قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم شود.
- بیشتر از 10 درصد: کسب و کار ممکن است مقداری از سهام خود را خریده و به شرکت بازگردانده باشد. این موضوع تعداد سهام مورداستفاده برای محاسبه EPS را کاهش خواهد داد. این امر می‌تواند یک استراتژی برنامه‌ریزی‌شده برای افزایش EPS با درصدی بیشتر از درصد افزایش در درآمد خالص باشد.
درصد افزایش/کاهش در سود خالص کل سال گذشته را با درصد افزایش/کاهش متناظر با آن در EPS مقایسه کنید. چرا؟ زیرا درصد تغییرات در EPS و سود می‌تواند با هم اختلاف داشته باشند. برای یک شرکت عمومی، از EPS رقیق‌شده آن، در صورتی که ثبت شده است استفاده کنید. در غیر این صورت از EPS اصلی استفاده نمایید.
سود و زیان‌های نامعمول را مدیریت کنید.
مدیریت سود و زیان‌های غیرعادی از دیگر نکات مربوط به خواندن صورت های مالی شرکت ها به حساب می‌آید. بسیاری از صورت‌های سود و زیان به شکلی نرمال شروع می‌شوند؛ درآمد حاصل از فروش منهای هزینه‌های ناشی از فروش و هزینه‌های عملیاتی کسب و کار.
اما پس از آن سطح نامنتظره‌ای از سود و زیان‌های غیرمعمول در مسیری پایین‌تر از خط سود نهایی دیده می‌شود. این موضوع می‌تواند به دلیل یک ساختمان سیل‌زده و یا دعوی قضایی باشد. یک خواننده صورت مالی زمانی که یک گزارش کسب و کار چنین سود و زیان‌های نامعمولی را در صورت سود و زیان گزارش می‌دهد چه کاری باید انجام دهد؟
پاسخ ساده‌ای برای این پرسش وجود ندارد. می‌توانید با بی‌تفاوتی فرض کنید که این موارد خیلی به ندرت در یک کسب و کار اتفاق می‌افتد و نباید به طور پیوسته در قابلیت کسب و کار در ایجاد سود اخلال ایجاد کند. به این موضوع مانند رویکرد ذهنی زمین‌لرزه بنگرید. زمانی که زمین‌لرزه به وقوع می‌پیوندد، خسارت بسیار زیادی ایجاد می‌شود، اما اکثر سال‌ها هیچ‌گونه لرزه جدی‌ای وجود ندارد و به شکلی نرمال سپری می‌شوند.
سود و زیان‌های نامعمول در ذات خود، غیرتکراری تلقی شده و بندرت گزارش می شوند. با این حال در رویه‌های معمول، بسیاری از کسب‌وکارها این سود و زیان‌ها را با یک روال منظم و تکرارشونده گزارش می‌دهند: مانند وقوع زلزله در هر سال و مانند آن.
جریان وجوه نقدی از سود را ارزیابی کنید
هدف از یک کسب و کار تنها سودآوری نیست بلکه ایجاد جریان نقدی از سود با حداکثر سرعت ممکن نیز می‌باشد. جریان نقدی از سود مهم‌ترین منبع جریان نقدی به داخل یک کسب و کار محسوب می‌شود. یک کسب و کار می‌تواند برخی از دارایی‌های خود را به فروش رساند تا تولید وجه نقد نماید. همچنین می‌تواند با گرفت وام و یا اتخاذ چندین سهامدار، پول بیشتری را در کسب و کار به جریان اندازد.
اما جریان نقدی حاصل از سود منبعی است که باید همواره راه ورود آن به کسب و کار را باز گذاشت. یک کسب و کار به این جریان نقدی برای توزیع وجه نقد به سهامداران نیاز دارند تا نقدینگی را حفظ کنند و سایر منابع سرمایه برای رشد کسب و کار را تکمیل نمایند.
صورت درآمد، جریان وجوه نقد حاصل از فروش را به داخل و خروج هزینه‌ها را به خارج از کسب و کار گزارش نمی‌دهند. بنابراین درآمد خالص در صورت سود و زیان رقم مربوط به جریان وجه نقد نیست. جریان نقدی خالص حاصل از فعالیت‌های سودآور کسب و کار (فروش و هزینه‌های آن) در صورت جریان وجه نقد گزارش شده است.
زمانی که به آن نگاه می‌کنید بدون شک پی خواهید برد که جریان نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی (اصطلاح رسمی برای فعالیت‌های سودآور) بیشتر و یا کمتر از رقم سود خالص در صورت سود و زیان می‌باشد.
به دنبال نشانه‌های درماندگی مالی باشید
در خواندن صورت های مالی شرکت ها باید نشانه‌های درماندگی مالی را شناسایی کنید. یک کسب و کار می‌تواند حجم فروش خوبی را ایجاد کند و حاشیه سود بسیار مناسبی داشته باشد، اما اگر شرکت نتواند صورتحساب‌های خود را به موقع پرداخت کند، فرصت‌های سود می‌توانند به راحتی از دست بروند.
قدرت پرداخت تعهدات به احتمال قادر بودن کسب‌وکارها در پرداختن بدهی و توانایی آن در پیروی کامل از سایر مقررات پرداخت به موقع تعهدات می‌باشد. تحلیل توانایی پرداخت تعهدات به دنبال نشانه‌های درماندگی مالی است که می‌تواند باعث اختلالات جدی در عملیات سودآوری کسب و کار باشد.
حتی اگر یک کسب و کار چندین میلیون دلار پول در بانک داشته باشد، باید از خود بپرسید که «قابلیت پرداخت تعهدات این شرکت چگونه است؟ آیا شکی وجود دارد که این کسب و کار می‌تواند صورتحساب‌های خود را به موقع پرداخت کند؟»
احتمال ارائه مجدد صورت های مالی و کلاه‌برداری را تشخیص دهید
زمانی که یک کسب و کار مدارک مالی اصلی خود را مجددا ارائه می‌دهد و نسخه‌ای جدید از آن را منتشر می‌کند، جبران هیچ‌یک از خساراتی که سرمایه‌گذاران به‌واسطه صورت های مالی گزارش شده اولیه متحمل شده‌اند نخواهد بود. در حقیقت تعداد بسیار کمی از شرکت ها حتی زمانی که صورت‌های مالی اصلاح‌شده را منتشر می‌کنند اظهار تأسف خواهند کرد.
معمولا علت ارائه مجدد صورت های مالی آن است که تشخیص داده شده است که تهیه صورت های مالی بر اساس حسابداری کلاهبردارانه انجام بوده است. در واقع CPA ها سیستم ثبت و پیگیری مناسبی برای کشف تخلفات در ثبت گزارش‌های مالی ندارند. در نتیجه اطلاعات موجود در صورت های مالی که برای تصمیم‌گیری استفاده می شوند ممکن است در آینده تغییر کنند.
محدودیت‌های گزارش‌های مالی را به خاطر آورید
چیزهای بسیار بیشتری به‌جز خواندن گزارش‌های مالی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد. گزارش‌های مالی منبع بسیار مهمی از اطلاعات هستند. اما سرمایه‌گذاران نیز باید در مورد روندهای اقتصاد عمومی و توسعه آن‌ها، وقایع سیاسی، دستاوردهای کسب و کار، تغییرات اجرایی، تحولات تکنولوژیکی و غیره مطلع و آگاه باشند.
زمانی که شما صورت های مالی را بررسی می‌کنید، در خاطر داشته باشید که این گزارش‌های حسابداری تا حدی مشروط و متغیر هستند. حسابداران تخمین‌ها و پیش‌بینی‌های زیادی را در ثبت درآمد حاصل از فروش بکار می‌برند و خسارات و هزینه‌های زیادی را ثبت می‌نمایند.
برخی از ارقام نرم (ارقام محاسبه‌شده توسط انسان) با ارقام سخت (ارقام به‌دست‌آمده از طریق تکنولوژی) در صورت های مالی ترکیب می‌شوند. به طور خلاصه صورت‌های مالی تا حد بسیار زیادی شرطی هستند و هیچ راه رهایی از این گونه محدودیت‌ها در حسابداری وجود ندارد.
منبع: قیاس