چرا در شب یلدا فال حافظ می‌گیریم؟ | لسان‌الغیب‌خوانی در بلندترین شب سال
ایرانی‌های نقاط مختلف کشور، هرکدام رسوم مخصوص به خود را در شب یلدا دارند و این مناسبت ویژه را هریک به نوعی جشن می‌گیرند. اما سفره یلدا اقلام ثابتی هم دارد که در کنار انار و هندوانه، دیوان حافظ از مهم‌ترین این اقلام است.
چرا در شب یلدا فال حافظ می‌گیریم؟
حافظ از جمله میراث معنوی مشترک ایرانی‌هاست و تقریبا در هر خانه‌ای جا دارد. زبان ظریف و نکته‌سنج حافظ و تبحرش در قرار دادن کلمات آهنگین در کنار هم و سرودن غزل، او را به یکی از جاودانه‌ترین‌های فرهنگ این کشور تبدیل کرده است.
بهاءالدین خرمشاهی، حافظ‌شناس معروف ایرانی در پاسخ به این سوال که چرا ایرانی‌ها از میان شاعران کهن و کلاسیک، حافظ را برای فال گرفتن انتخاب می‌کنند، نوشته است: «راز فال حافظ این است که حافظ نظر کرده است. او به مردم ایران نظر دارد و مردم به او نظر دارند و خدا به هردو. حافظ به تنوع مضامین و معانی معروف است. مضمون به جهان شعر بازمی‌گردد و معنا به زندگی واقعی مربوط است. حافظ به معنا بیشتر پرداخته است.»
خرمشاهی تأکید می‌کند: «حافظ شاعری است که ارتباط خاصی با خداوند داشته و حافظ قرآن کریم بوده است، به همین دلیل برخی حافظ را لسان‌الغیب می‌گویند؛ یعنی کسی که از غیب سخن می‌گوید. ایرانی‌ها با تفال به حافظ بر این باور هستند که به آرزوهای خود می‌رسند و حافظ از غیب و سرنوشت آن‌ها با اشعار خود خبر می‌دهد و به قولی برای آن‌ها خوش‌یمن است.»
البته فال حافظ فقط به شب یلدا محدود نیست و ایرانی‌ها بر سر سفره هفت‌سین و لحظات تخویل سال هم فال سال آینده‌شان را از حافظ طلب می‌کنند.
چطور فال حافظ بگیریم؟
گرفتن فال با دیوان لسان‌الغیب شیرازی آدابی دارد. در گذشته گفته می‌شد بهتر است فقط افرادی مخصوص، یعنی آن‌ها که اهل بینش و عرفان هستند فال بگیرند تا خواجه حافظ شیرازی جواب دقیق‌تری به آن‌ها بدهد.
آن‌هایی که به فال گرفتن از حافظ و کسب صلاح و مشورت از او اعتقاد دارند، می‌کوشند حتما نکاتش را رعایتش کنند تا بهترین نتیجه را از او بگیرند.
در آداب فال حافظ این‌طور آمده است:
- اول فاتحه‌ای برای حافظ بخوانید
- چشم‌ها را ببینید، تمرکز کنید و نیت و آرزوی قلبی‌تان را مرور کنید
- چشم‌ها را باز کنید و یکی از صفحه‌های دیوان حافظ را بگشایید
همچنین برخی در مرحله بعد از نیت و قبل از باز کردن دیوان، این شعر را هم زمزمه می‌کنند:
ای حافظ شیرازی، تو محرم هر رازی، تو را به خدا و به شاخ نباتت قسم می‌دهم که هرچه صلاح و مصلحت می‌بینی برایم آشکار و آرزوی مرا برآورده سازی.
عده‌ای دیگر هم می‌گویند:
ای حافظ شیرازی، بر من نظر اندازی / من طالب یک فالم، تو کاشف هر رازی / قسمت می‌دهم به قرآنی که در سینه داری، قسمت می‌دهم به شاخه نباتت، که عیان سازی بر من هرچه که پنهان است
در مرحله بعد نوبت به خواندن شعر و تفسیر آن بر اساس نیت قلبی‌تان می‌رسد تا جوابتان را از خواجه بگیرید.
با این حال چنانچه نظر نویسنده این مطلب را می‌خواهید، در صورتی که هیچ‌یک از این موارد را رعایت نکنید و با حافظ به منزله پیشگو و گوینده فال و اقبال برخورد نکنید، همچنان می‌توانید چند غزلی بخوانید و کامتان را در بلندترین شب سال شیرین کنید؛ چرا که حافظ خود گفته است:
معاشران گره از زلف یار باز کنید، شبی خوش است بدین قصه‌اش دراز کنید
بیت شعر موردعلاقه شما از حافظ چیست؟ در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.