مجازات نشر اکاذیب در فضای مجازی چیست؟
نشر اکاذیب در فضای مجازی و تهمت زدن و دروغ بستن به افراد، از جمله اقداماتی است که می‌تواند پیگیری حقوقی و شکایت فرد را به دنبال داشته باشد. مجازات نشر اکاذیب در فضای مجازی می‌تواند از جریمه نقدی تا دستگیری و حبس متغیر باشد.
نشر اکاذیب یعنی چه؟
مطابق تعریف قانون، نشر اكاذيب به معنای اشاعه و انتشار اخبار کذب و خلاف حقیقت است که شخص با قصد ضرر رساندن به دیگری یا تشويش اذهان عمومی نسبت به آن اقدام می‌کند.
عنصر قانونی جرم نشر اکاذیب ماده 698 قانون مجازات اسلامی است که قانون‌گذار در آن اعلام کرده است:
«هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله نامه یا شکواییه یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا توزیع هرگونه اوراق چاپی یا خطی با امضا یا بدون امضا اکاذیبی را اظهار نماید، یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت رأساً یا به عنوان نقل قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد؛ اعم از اینکه از طریق مزبور به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شود یا نه، علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، باید به حبس از 3 ماه تا 1/5 سال یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم شود.»
بیشتر بخوانید: فهرست مصادیق محتوای مجرمانه در فضای مجازی چیست؟
در واقع همان‌طور که از مندرجات این ماده مشخص می‌شود، نشر اکاذیب زمانی محقق می‌شود که فرد به صورت شفاهی یا کتبی اکاذیبی را برخلاف حقیقت اظهار کند یا به دیگری نسبت دهد. برای تحقق این جرم حتی لازم نیست به شخص ضرر مادی یا معنوی وارد شود، بلکه فرد باید قصد ورود ضرر یا تشویش اذهان عمومی را داشته باشد.
مجازات نشر اکاذیب در فضای مجازی چیست؟
بر اساس قانون جرایم رایانه‌ای، کسی که مرتکب نشر اکاذیب در فضای مجازی شده است، در صورت شکایت شامل جریمه نقدی می‌شود که میزان جزای نقدی از 5 تا 40 میلیون ریال متغیر است. علاوه بر این در صورتی که این امکان وجود داشته باشد، قاضی مرتکب را به اعاده حیثیت از بزه‌دیده جرم نیز محکوم می‌کند تا به نحوی ضرر معنوی وارده را جبران سازد.
نشریات و رسانه‌های مجازی که انتشار مطالب خلاف واقع از طریق آن‌ها انجام می‌شود، بر اساس قانون مطبوعات تا سلب مجوز قانونی فعالیت پیش می‌روند و از طرفی مشمول قانون جرایم رایانه‌ای هستند و به کیفر مندرج در آن نیز محکوم می‌شوند.
یکی از عواملی که می‌تواند در تشدید مجازات مؤثر باشد، محتوای مطلبی است که به صورت کذب منتشر و عرضه می‌شود و بر این اساس چنانچه تغییر و تحریف به‌صورت مستهجن باشد، به دلیل آنچه عرفاً آسیب جدی‌تر محسوب می‌شود می‌تواند مصداق اشاعه فحشا نیز باشد و با جریحه‌دار کردن عفت و اخلاق عمومی از جرایم این حوزه نیز محسوب شود که طبیعتاً مجازات سنگین‌تری را به مرتکب تحمیل می‌کند.
اگر کارمندان و کارکنان اداره‌ها و سازمان‌ها یا نهادهای دولتی یا وابسته به دولت یا نهادهای عمومی و نیروهای مسلح و قوای سه‌گانه یا متصدیان یا متصرفان قانونی شبکه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی مرتکب جرم نشر اکاذیب شوند، یا سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی مورد استفاده در نشر اکاذیب متعلق به دولت یا نهادها و مراکز ارائه‌دهنده خدمات عمومی باشند، یا در صورتی که نشر اکاذیب به‌صورت سازمان‌یافته یا در سطحی گسترده ارتکاب یافته باشد، مرتکب یا مرتکبان علاوه بر اعاده حیثیت به ۱۶ ماه و یک روز تا 2 سال حبس یا جزای نقدی بیش از ۲۶ میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال یا هردو مجازات حبس و جزای نقدی محکوم خواهند شد.