نقش سرنوشت‌ساز واتساپ در سقوط دولت افغانستان | آمریکا دست طالبان را باز گذاشت!
نقش کلیدی فضای مجازی (مخصوصا اپلیکیشن‌هایی از قبیل واتس اپ) را نمی‌توان در سقوط دولت افغانستان نادیده گرفت؛ پلتفرم‌هایی که غالبا آمریکایی هستند و طالبان از آنها به عنوان ابزار جنگی و استراتژیک استفاده کرده است!
در وسط درگیری کشورها، تحلیل خوب معمولا دشوار به دست می‌آید. از آنجا که دشمنان، نقشه‌های خود را به یکدیگر تلگراف نمی‌کنند، برنامه‌ها تا حد زیادی بستگی به الگوهای واقعی عملکرد آنها دارد و هیچ ذهن انسانی احتمالا نمی‌تواند حرکات همه بازیکنان در میدان جنگ را بطور کامل درک کند.
این پدیده به عنوان مهِ جنگ (Fog Of War) شناخته می‌شود؛ عبارتی که کارل فون کلاوزویتس، نظریه‌پرداز نظامی اهل پروس در اثر بزرگ خود «در جنگ» اینگونه توصیف می‌کند:
جنگ قلمرو عدم قطعیت است. سه چهارم عواملی که عملیات جنگی بر آنها استوار بوده در مه‌ای از عدم قطعیت پیچیده شده است. در این شرایط، نیاز به قضاوتی حساس و تبعیض‌آمیز و یک هوش ماهر برای بوییدنِ حقیقت، احساس می‌شود.
هفته گذشته آمریکا گفت که افغانستان می‌تواند 90 روز در برابر طالبان مقاومت کند. اما امروز، طالبان (70 هزار نفر) کنترل پایتخت را در دست دارند؛ ارتشِ بسیار متکبر افغانستان متلاشی شده است و ده‌ها هزار افغانستانی به هر طریقی در حال فرار به خارج از این کشور هستند.
آنا جیمز در ری‌توئیتی از AP نوشت:
«جو بایدن و دیگر مقامات ارشد ایالات متحده از سقوط دولت افغانستان توسط طالبان متحیر شده‌اند، زیرا خروج برنامه‌ریزی شده نیروهای آمریکایی، با اطمینان از تخلیه امن صورت گرفت.»
آمریکا اعلام کرده که همه کارها را درست انجام داده است! این کشور، دولتی بر سر کار گذاشت، ارتشی را مجهز کرد و آموزش داد که تعداد نیروهای آن 4 برابر افراد طالبان بودند. همچنین نیروی هوایی و مهمترین تجهیزات نظامی آمریکایی به آنها داده شده بود. با این وجود، طالبان همه افغانستان را تحت کنترل خودش گرفت و ظاهرا آنها این کار را در بسیاری از نقاط بدون شلیک گلوله انجام دادند.
پشت پرده سقوط دولت افغانستان
یکی از نویسندگان وبگاه فعال در حوزه فناوری اطلاعات در این مورد می‌گوید: «من یک متخصص فناوری هستم، نه یک نظامی! و از نظر نوع فناوری که به آن علاقه دارم، این فناوری نوعی رمزنگاری غیر متمرکز عجیب مانند بیت کوین است، نه SaaS!
من به اندازه کافی از جنگ اطلاع دارم تا بدانم با اینکه طالبان با سربازان آمریکایی و ناتو به پای مذاکره رفتند، طالبان هربار آن توافقنامه را نقص کرده است.»
به نظر می‌رسد طالبان این بار چیز دیگری را امتحان کرده است. گزارشات منابع باز نشان می‌دهد که آنها به جای اینکه با ارتش ملی افغانستان کنار بیایند، ظاهرا به سادگی با همه افراد در سراسر کشور افغانستان تماس گرفته‌اند؛ به آنها گفته‌اند که کنترل را در دست دارند و شروع به انجام وظایف حکومتی کرده‌اند.
یکی از کاربران در توئیتی نوشت:
«پیامک واتساپ سخنگوی طالبان در تلفن من ظاهر شده و نوشته است: امارات طالبان از حادثه غم‌انگیزی که دیروز علمای ما را در کابل کشت، ناراحت است. ما این اقدام وحشیانه را محکوم می کنیم.»
شخصی در توئیتی دیگر نوشت:
«گاهی فکر می‌کنم افغانستان در سیاره دیگری قرار دارد، چرا مردم رنج می‌برند، چرا حق زندگی در قرن 21 را ندارند.»
در توییتی دیگر آمده است:
«طالبان شماره‌های واتس اپ را برای تسلیم شدن به پلیس اعلام کرده است؛ سربازان و مقامات دولت کابل می‌توانند با این شماره تماس بگیرند و آینده خود را نجات دهند! با هشتگ سرباز فریب‌خورده»
واتس اپ؛ ابزار جنگی طالبان!
این واقعیت که WhatsApp به قدری خوب است که می‌تواند از هر گونه جایگزینی برای ارتباطات داخلی استفاده کند، پدیده جدیدی نیست. این داستان در نیویورک تایمز در سال 2019 به طور مفصل بحث شده بود. نیویورک تایمز در گزارشِ خود آورد:
«WhatsApp مزایای منحصر به فردی برای مبارزات طالبان دارد. آنها برای هماهنگی با مافوق خود و بررسی حضور رزمندگان به این برنامه متکی هستند. نبردهایی که تا دیروز به شکل سنتی در جریان بود، به جنگ دستاوردهای تاکتیکی کوچک و سریع تبدیل شده است و برای این منظور، کمک شایان برنامه واتساپ بسیار بیشتر از آسیب‌پذیری‌های بالقوه است.
این اپلیکیشن، بسیار سریع و انعطاف‌پذیر است. برای تصمیمات فوری در مورد حملات قریب‌الوقوع، دیگر نیازی به معطل ماندن وزیران و حضور فرماندهان در یک مرکز عملیاتی امن نیست. گروه‌های واتساپ به مراکز عملیاتی مَجازی تبدیل شده‌اند و وزیران و فرماندهان تصمیمات را از اتاق خواب خود، بین جلسات یا حتی از سالن فرودگاه ارسال می کنند.»
چیزی که به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است این است که پیام‌های WhatsApp یک نقطه کور استراتژیک برای آمریکا محسوب می‌شوند.
این مه جنگ بدیهی است. هیچکس نمی‌داند در افغانستان چه اتفاقی در حال وقوع است. استراتژی دیرینه آمریکا برای فلج کردن حریف که با حملات اختلال در رادار و زیرساخت‌های ارتباطی آغاز می‌شود، برای همه کاملا آشکار است تا آنجا که جنگ مربوط به طالبان بود، این امر هرگز محقق نشد. طالبان دارد به سرعت دولت خود را تاسیس می‌کند.
بنابراین طالبان آزادند (چندین سال هم آزاد بوده‌اند) که نبرد خود را نه به سربازان آمریکایی بلکه مستقیما از طریق زیرساخت‌های اینترنتی مانند فیس‌بوک، توییتر و واتساپ به قلب و ذهن مردم افغانستان منتقل کنند.
نقش مجازی آمریکا در سقوط افغانستان
واتس اپ یک محصول آمریکایی است به این معنی که هر زمانی بخواهید می‌توانید آن را غیرفعال کنید. نمی‌توان منکر این واقعیت شد که طالبان به طور کلی از اپلیکیشن برای هماهنگی فعالیت‌های خود استفاده کرده و زندگی تمام کسانی که در این پیام‌رسان فعالند، در خطر است!
اطلاعات ارتش آمریکا هیچگاه برای نظارت بر رفتار طالبان به خود زحمت نداد و از فیس‌بوک درخواست ممنوعیت استفاده از واتساپ برای طالبان را درخواست نکرد! این خود می‌تواند دلیل قانع‌کننده‌ای برای سقوط افغانستان باشد.
دولت افغانستان به عنوان یک دولت نئولیبرال قرن بیستم پایه‌ریزی شد که پیام‌های خود را از طریق کنفرانس‌های مطبوعاتی و مقالات روزنامه به مردم خود می‌رساند. از طرف دیگر، طالبان یک نیروی شورشی غیرمتمرکز است. در بسیاری از موارد آنها در جایی که زندگی می‌کنند، می‌جنگند.
طالبان سربازان طرف مقابل را می‌شناسند. آنها سال‌ها در گفتگوی عمومی با تک تک افغانستانی‌ها روی تلفن‌های همراه با استفاده از برنامه‌های پیام‌رسان مشغول بودند. به نظر می‌رسد که آنها از این کانال‌های گفت‌وگو استفاده کرده‌اند تا قبل از شروع جنگ، همه افغانستانی‌ها را متقاعد کنند که با وجود داشتن نیروی نظامی هم‌تراز NYPD، این توانایی را خواهند داشت که 2 برابر ارتش بریتانیا نیروی نظامی در اختیار بگیرند.
آنها ماه‌ها سربازان DMing بوده‌اند و از آنها دعوت کرده‌اند تا به صورت جداگانه تسلیم شوند. وقتی طالبان به شهرها رسیدند، سربازانی را که تسلیم شدند، پذیرفتند. این سربازان پس از تسلیم شدن به سرعت برای انجام وظایف و مسئولیت‌های دولت انتخاب شدند.
طالبان با هیچ ارتشی نجنگید! بلکه آنها را متقاعد کرد!