فرهنگستان چطور واژه‌های تازه می‌سازد؟

این فرهنگ‌نویس و زبان‌شناس این‌طور نوشته است:

«چند نکته درباره گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی:

۱. گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی بیشتر به وضع واژه‌های تخصصی علوم گوناگون می‌پردازد و کمتر برای واژه‌های عمومی واژه‌سازی می‌کند.

٢. تصویب نهایی هر واژه در فرهنگستان، سه سال پس از تصویب مقدماتی آن واژه است. یعنی فرهنگستان در ابتدا واژه‌ای را مصوب می‌کند و تا سه سال افراد گوناگون می‌توانند آن را نقد کنند یا واژه دیگری را پیشنهاد دهند. اگر کسی به واژه‌ای نقد دارد، می‌تواند در این سه سال نظر خود را مطرح کند.

٣. واژه‌های تخصصی هر علم را متخصصان آن علم می‌سازند، نه حداد عادل.

۴. در واژه‌گزینی بهتر است عموم مردم ندانند واژه‌ای که به کار می‌برند برساخته است و آن را به مانند دیگر واژه‌های زبان به‌کار برند. فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این مورد بسیار موفق بوده است، اما ناآگاهی از همین نکته بسیار مهم موجب انتقادهای برخی غیرمتخصصان به فرهنگستان شده است؛ زیرا این افراد به‌نادرست می‌پندارند که از میان واژه‌های مصوب فرهنگستان، فقط «یارانه» و احتمالاً چند واژه معدود دیگر به زبان عموم راه یافته‌اند.

در اینجا ۴۱ واژه عمومی و پربسامد مصوب فرهنگستان فهرست شده است. این واژه‌ها که از میان چندصد واژه رایج فرهنگستانی گزینش شده، به‌جز ده‌ها هزار واژه تخصصی مصوب فرهنگستان است که در علوم گوناگون رواج یافته و وارد زبان عموم نشده و نباید هم می‌شده است.

برخی از این واژه‌ها پیش از فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم کاربرد داشته‌اند، ولی فرهنگستان آن‌ها را برگزیده و با این کار خود موجب تثبیت آن‌ها شده‌است:

آرمان‌گرا
بازیافت
بدافزار
برنامه (در حوزه رایانه)
پایانه
پرتودرمانی
پژوهانه
پسماند
پهپاد
پیاده‌راه
پیامک
تراکنش
جورچین
چندرسانه‌ای
درشت‌نمایی
دم‌نوش
دورکاری
راهبرد
ریزتراشه
سازوکار
سامانه
سخت‌افزار
شاخابه
فرادما
فناوری
کاربر
کارکنان
کالابرگ
کشسانی
کنارگذر
گدازه
گردشگر
گسترش
گستره
گسل
گشتاور
گفتاردرمانی
گمانه‌زنی
نرم‌افزار
وارونگی
همایش.»

منبع:‌ ایسنا