در صورت عدم تسویه اعتبار کارگزاری چه می‌شود؟
در بازار بورس و اوراق بهادار، کارگزاری‌ها نقش واسطه بین را خریدار و فروشنده سهام ایفا می‌کنند. اما در صورت بدقولی خریدار و عدم تسویه اعتبار کارگزاری چه می‌شود؟
نتیجه عدم تسویه اعتبار کارگزاری چیست؟
کارگزاری‌ها واسطه خرید و فروش سهام هستند. به بیان بهتر، برای معامله سهام باید از کارگزاری‌ها کمک گرفت. هر معامله به نوبه خود شامل دو طرف مستقیم و غیرمستقیم می‌شود.
خریدار و فروشنده سهام همان طرف‌های مستقیم و کارگزاری طرف غیرمستقیم معامله هستند. زمانی که معامله‌ای انجام می‌شود، وجه خرید و فروش سهام مربوطه بین کارگزاری خریدار و کارگزاری فروشنده رد و بدل می‌شود. به این تبادل وجه، تسویه معاملاتی گفته می‌شود.
کارگزاری‌ها به نوبه خود با یک نهاد مرکزی به نام «شرکت سپرده‌گذاری مرکز اوراق بهادار و تسویه وجوه» در ارتباط هستند که در واقع واسطه بین کارگزاری‌ها به حساب می‌آید. پس هر معامله شامل خریدار، کارگزاری خریدار، شرکت سپرده‌گذاری مرکز اوراق بهادار و تسویه وجوه، کارگزاری فروشنده و فروشنده می‌شود. این نهاد مرکزی، نقش اتاق پایاپای را ایفا می‌کند.
همچنین بخوانید: آموزش گرفتن اعتبار از کارگزاری
تسویه اعتبار کارگزاری به چه صورت انجام می‌شود؟
خریدار برای ثبت سفارش، وجه موردنظر را به حساب کارگزاری واریز می‌کند. سپس کارگزاری، حساب خریدار را شارژ کرده و سفارش او را ثبت می‌کند. پس از انجام معامله، وجه مربوطه از حساب خریدار کسر شده و مالکیت اوراق بهادار به او منتقل می‌شود.
از سوی دیگر، کارگزاری (سمت خریدار) وجه کسر شده از حساب خریدار را در اختیار شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار قرار می‌دهد. این شرکت بر اساس زمان‌بندی معین، وجه پرداخت‌شده را در اختیار کارگزاری فروشنده قرار می‌دهد. در نهایت کارگزاری فروشنده نیز این وجه را به فروشنده می‌رساند.
مهلت تسویه معمولا سه روز کاری پس از انجام معاملات بوده و آخرین ساعت واریز وجه، ساعت 13 روز سوم است.
در صورت عدم تسویه اعتبار کارگزاری چه می‌شود؟
در صورت عدم تسویه کارگزاری، یک فرصت هفت‌روزه به مشتری داده می‌شود تا با پرداخت وجه موردنظر، عملیات تسویه‌حساب را انجام دهد. در طی این هفت روز، خریدار باید به ازای هر روز تأخیر، 25 درصد ارزش معامله را به عنوان جریمه به فروشنده پرداخت کند، مگر اینکه فروشنده از خیر جریمه بگذرد.
اگر پس از گذشت 7 روز تقویمی، خریدار هیچ اقدامی برای تسویه‌حساب نکند، معامله فسخ خواهد شد. به دنبال فسخ معامله، خریدار موظف است 5 درصد ارزش معامله به‌اضافه کارمزد کارگزاری‌ها را به عنوان خسارت به حساب بانکی مخصوص تسویه (حساب عملیاتی) واریز کند. حساب عملیاتی از سوی نهاد مرکزی واسطه مشخص می‌شود.