چگونه تلگرام به محبوب ترین اپلیکیشن ایران تبدیل شد؟

کلیک - حالا با گذشت ۳ سال از معرفی این سرویس پیام رسان، این برنامه نه تنها به محبوب ترین برنامه موبایل در کشور ما تبدیل شده است، بلکه پا را فراتر گذاشته و به عنوان سیستمی اجتماعی، فرهنگی و مالی، جامعه ایران را تحت تأثیر قرار می دهد.

• دو برادر نابغه

بنیان گذاران این برنامه دو برادر روس به نام های نیکولای و پاول دورف هستند که در آغاز شبکه اجتماعی VK را که محبوب ترین شبکه اجتماعی کشور روسیه است، بنیان گذاری کردند. نیکولای، مغز متفکر این برنامه بود و پاول سیستم مالی نیازمند برای پیشرفت چنین برنامه ای را آماده می کرد.

هوش فوق العاده برنامه نویسی نیکولای، بستری را برای تعداد زیادی از طراحان آماده کرده است تا این برنامه در کمتر از ۳ سال برای بیشتر سیستم عامل های محبوب در دسترس باشد. فرقی ندارد شما یک سیستم دسکتاپ دارید، تبلت دارید یا با موبایل کار می کنید. فرقی ندارد سیستم عامل محبوب شما ویندوز باشد، یا اندروید. تلگرام در نسخه های مختلف و به صورت متن باز برای تمامی این سیستم عامل ها در دسترس است.

این برنامه در پایان سال اول ارائه تنها ۱۰۰ هزار کاربر داشت. عددی که حالا پس از ۳ سال به رقم باور نکردنی ۱۰۰ میلیون کاربر ماهانه افزایش یافته است و هر روز هم ۳۵۰ هزار نفر به کاربران تلگرام افزوده می شود. عددی که البته در برابر کاربران یک میلیاردی محبوب ترین برنامه پیام رسان دنیا یعنی واتس‌اپ، تقریبا ناچیز به نظر می رسد.

• وایبری که فیلتر شد

محبوبیت تلگرام در ایران با فیلتر شدن برنامه پیام رسان وایبر همزمان شد. مردم ایران که به کوچ کردن بین برنامه های مختلف اجتماعی عادت کرده اند، دو انتخاب تقریبا مشابه پیش رو داشتند. محبوب ترین برنامه پیام رسان دنیا یعنی واتس‌اپ، یا تلگرام؛ برنامه ای تقریبا ناشناخته. از آنجایی که انتظار می رفت واتس‌اپ به دلیل رابطه ای که با فیس‌بوک داشت به سرعت در ایران مسدود شود، برنامه تلگرام به محبوب ترین برنامه پیام رسان برای فارسی زبانان تبدیل شد.

• شبکه اجتماعی

تلگرام که در آغاز تنها یک برنامه پیام رسان ساده بود، کم کم راهش را تغییر داد و سعی کرد به جای رقابت با واتس‌اپ، سرویسی همه جانبه را برای رقابت با همه شبکه های اجتماعی و سیستم های بلاگ را اندازی کند. حالا با گذشت تقریبا ۳ سال از اولین روزی که تلگرام، پا به گوشی های ما گذاشته، این برنامه حداقل برای ما ایرانیان تبدیل به سیستم خبر رسانی، اشتراک عکس و مدیا و حتی درآمدزایی شده است.

• سرور هایی که به ایران نیامد

یکی از دلایل ساده محبوبیت تلگرام در بین ایرانیان، فیلتر نشدن آن است. با تغییراتی که در سال‌های اخیر صورت گرفته، بیشتر مسئولین به این نتیجه رسیده اند که فیلتر کردن یک برنامه پیام رسان یا یک شبکه اجتماعی به صورت کلی، تنها باعث کوچ کاربران به آلترناتیو های دیگر می شود. رویه ای که به صورت مثبت در مورد اینستاگرام انجام شد و فیلترینگ هوشمندی که برای موارد مجرمانه و خلاف قوانین کشور اسلامی ما صورت گرفته است و البته رضایت بیشتر مردم از فیلتر نشدن کلی یک برنامه و کاهش موارد مجرمانه را به همراه داشت.

شکاف فعلی بین نظرات مختلف مسئولین باعث شده حداقل در حال حاضر تلگرام از فیلتر شدن جان سالم به در ببرد. البته باید دید با تن ندادن تلگرام به انتقال سرورهایش به ایران ، این رویه تغییر خواهد کرد یا نه.

• امنیتی که نیست

یکی از نکات عجیبی که محبوبت تلگرام را در بین کاربران ایرانی زیر سؤال می برد، عدم وجود امنیت کافی در این برنامه است. تلگرام از ساده ترین سیستم امنیتی چت یعنی end to end encryption برای مکالمات عادی استفاده نمی کند. پیغام های رمز گذاری نشده ای که روزانه بین سرور های مختلف این برنامه منتقل می شوند و هکر ها و سودجویانی که می توانند به راحتی از چنین کمبودی استفاده کنند. عجیب تر از آن در دسترس بودن جایگزین های امن و رایگانی است که مورد استفاده قرار نمی گیرد.

• من تنبل هستم!

وابستگی ایرانیان به این برنامه جدا از کوچ نشینی های عادی اهالی فناوری در ایران، ناشی از عادات فرهنگی خاصی است که در کشور عزیزمان سایه افکنده. در مقابل مردم جهان که عادت دارند از برنامه های تخصصی برای موضوعات مختلف استفاده کنند، ما ایرانی ها ترجیح می دهیم همه چیز در یک جا و با کمترین تلاش و هزینه در اختیار ما قرار بگیرد.

مهم نیست خبری که می خوانیم مرجعیت داشته باشد یا نه، مهم نیست عکسی که می بینیم اجازه اشتراک داشته باشد یا نه و حتی مهم نیست که چه کسی با چه مقاصدی به اشتراک یک موضوع جدید دست می زند. تنها چیزی که برای کلیت کاربران ایرانی تلگرام مهم است، این است که این اطلاعات، درست یا نادرست، در دسترس باشد.

• هرج و مرج

تلگرام هرچقدر بین کاربران معمولی اینترنتی محبوب باشد، در بین کاربران حرفه ای منفور است. صاحبان وب‌سایت، روزنامه نگاران، عکاسان، هنرمندان و دیگر اهالی فرهنگ و فناوری از شرایط حاکم بر این برنامه ناراضی اند. شرایطی که البته تقصیری را به گردن سازندگان این برنامه نمی اندازد بلکه تیغ تیز پیکان را به سمت ما کاربران معمولی می گیرد. کانال ها و گروه هایی که روزانه هزاران خبر را بدون رعایت حق کپی رایت منتشر می کنند و کاربرانی که روزانه این خبر ها را مطالعه می کنند بدون اینکه حتی از صحت و منبع خبر، اطلاعی داشته باشند.

توهین، فحاشی، دست انداختن های بی دلیل و استفاده از تصاویر نامناسب اتفاقی است که روزانه در این شبکه اجتماعی در جریان است و ما هم به عنوان یک کاربر از آن پشتیبانی می کنیم. انتشار عکس های نامناسب برای افرادی که به سن قانونی نرسیده اند حتی در کشور هایی که از نظر فرهنگی با ما تناسبی ندارند، امری خلاف شرع و قانون است. در مقابل کشوری قرار دارد با فرهنگ ملی و دینی خاص که حتی ساده ترین حقوق شهروندی را رعایت نمی کند. پرسشی که پیش می آید این است که آیا این برنامه به محبوبیت رسیده است یا چنین رفتار هایی؟