آیا یادگیری در خواب ممکن است؟

طبق تحقیقات به عمل آمده در پاریس، محققان یافته اند که در مرحله صحیحی از خواب، حافظه شنیداری فعال است. ما می توانیم هنگام خواب خاطرات جدیدی را در حافظه مان ثبت کنیم و همین امر موضوع مورد بحث دانشمندان در سال های اخیر بوده است، این مطالعه جدید نشان می دهد که در واقع مغز در حالت خواب می تواند اطلاعات جدیدی را کسب کند.

موضوع "یادگیری حین خواب" تقریبا دهه ها است که به عنوان شبه علم معرفی شده است. آموزش مغز حین خواب از جمله کارهای مهم در جهان محسوب می شود، اما علم در تلاش است تا به وضوح نشان دهد آیا ما حین خواب ظرفیت یادگیری اطلاعات جدید را داریم یا نه؟

رابطه بین خواب و حافظه موضوع اکثر تحقیقات بوده است، و فرایند خواب نقش مهمی در چگونگی حفظ اطلاعات جدید ایفا می کند. به طور کلی این فرایند به تثبیت حافظه اشاره دارد، طی این فرایند همه اطلاعات جمع آوری شده در طول بیداری مرتب می شوند و در مراکز غشایی بالاتر بایگانی می شوند.

اینکه طی فازهای خوابی مختلف دقیقا چه اطلاعاتی تثبیت می شوند هنوز جای بحث دارد، اما به طور کلی می توان گفت حافظه احساسی در مرحله REM از خواب تثبیت می شود، در حالی که حافظه توصیفی مانند حقایق و اشکال در خواب عمیق تثبیت می شود.

در این مطالعه جدید، محققان چند فرد خوابیده را در معرض نویز سفیدی قرار دادند که از به هم پیوستن الگوهای صدای تکراری ایجاد شده. هدف مطالعه چگونگی پاسخ مغز به این صداها در مراحل مختلف خواب تحت آنالیز الکتروانسفالوگرافی بوده است، اگر افراد بعد از بیدار شدن این صداها را تشخیص دهند، نشان دهنده این است که مغز آن ها این الگوهای صدا را حین خواب یاد گرفته است.

جالب است بدانید که طبق هر دو نتایج برگرفته از آنالیز EEG و به واسطه واکنش های رفتاری بعد از بیداری، به نظر می رسد که همه افراد شواهدی از یادگیری الگوهای صدا را حین مرحله خواب REM داشته اند. مشخصه های یادگیری هنگامی که افراد در فاز خواب N2 (دقیقا قبل از ورود به فاز خواب عمیق N3) بوده اند نیز نمایش داده شده اند.

عکس این حالت زمانی ایجاد می شود که صداها حین خواب عمیق (N3) برای افراد پخش شوند. این مطالعه نشان می دهد که طبق نتایج EEG یادگیری الگوی صدا حین فاز N2 و یا REM انجام می شود و اگر صدا حین فاز خواب N3 پخش شود پاک می شود و یادگیری به عمل نمی آید.

این نتایج شگفت انگیز باعث تطبیق هر چه بیشتر دو نظریه ظاهرا متناقض در مورد عملکرد خواب در حافظه شده است. ناتوانی افراد در یادگیری و افزودن اطلاعات در حافظه حین خواب عمیق N3 مانند زمانی است که مغز اطلاعات غیرضروری را بیرون می راند. در حالی که فازهای فعال تر N2 و REM مربوط به زمانی است که مغز در حال خواب هنوز می تواند اطلاعات را دریافت کند.

بنابراین، خواب می تواند هم باعث تثبیت حافظه و هم باعث دور ریختن اطلاعات از حافظه شود، و این امر به فاز خواب بستگی دارد.

در نهایت، مطالعه جدید نشان می دهد که بدون شک مغز ما قادر است سیگنال های شنیداری را که حین خواب و در فاز صحیحی از خواب دریافت کرده را بیاد آورد. بررسی های بیشتری در این زمینه باید صورت گیرد تا یادگیری های شنیداری پیچیده تر مانند یادگیری کلمات نیز بررسی گردند، اما موضوع مهم در اینجا این است که یادگیری حین خواب باید در فاز صحیحی از خواب انجام گیرد، به عبارت دیگر ممکن است همه دانش بدست آمده حین خواب مستقیم به زباله دان مغز منتقل شود.