ربات های انسان نما هویت ما را تهدید می کنند؟
شاید خیلی ها همین نظر را داشته باشند که ربات های شبه انسانی، یعنی آن هایی که از نظر ظاهر و رفتار شبیه انسان هستند نوعی حس ترس را به انسان القا می کنند.
به گزارش کلیک، تحقیقاتی درباره اینکه چه چیز این ربات ها باعث می شود آن ها را دوست نداشته باشیم صورت گرفته است و بسیاری محققان اظهار کرده اند چیزی که باعث ناراحتی ما می شود از دست دادن توانایی تشخیص یک ربات از انسان است. این دلیل درباره زامبی ها هم صادق است، از بسیاری جهات زامبی ها شبیه انسان ها هستند و همین دلیل ترس ما از آن ها است. اما ربات ها و زامبی ها در این زمینه تفاوت مهمی دارند؛ قسمت عجیب تر درباره ربات ها این است که آن ها تنها از نظر فیزیکی شبیه انسان ها نشده اند، بلکه از نظر رفتاری هم از او تقلید می کنند.
در مقاله ای با عنوان "محو شدن تفاوت بین ماشین و انسان: ظاهر انسان نما در ربات های اجتماعی تهدیدی برای تمایز انسان" که به تازگی در نشریه بین المللی روبوتیک های اجتماعی (Social Robotics) منتشر شده، نویسندگان ادعا کرده اند آنچه که انسان درباره ربات های انسان نما دوست ندارد تعدی آن ها به یگانه بودن انسان است. اگر این حرف درست باشد کار ربات های اجتماعی خیلی سخت تر خواهد بود.
در طول چند سال گذشته وقتی در اروپا و ژاپن که به طور معمول افراد در آنجا نظر مثبتی راجع به ربات ها دارند نظرسنجی هایی درباره احساس افراد درباره داشتن ربات های انسان نما در زندگی آن ها صورت گرفت، مقاومت بالایی در برابر ایده استفاده از آن ها برای انجام کار هایی مثل آموزش کودکان یا مراقبت از سالمندان مشاهده شد. از آن جایی که هدف اصلی ربات های اجتماعی هم همین است، باید ریشه این احساسات و موضع گیری ها را پیدا کرد. محققان توضیح می دهند: چرا مردم تصور می کنند که استفاده از ربات های اجتماعی تاثیر منفی روی انسان و هویت آن می گذارد؟ پاسخ به این سوال ما را قادر می کند که دلایل مقاومت در برابر این نوآوری تکنولوژی را بفهمیم. این مسئله مهم است زیرا استفاده گستره از ربات های اجتماعی در جوامع بزرگ تنها زمانی شدنی است که موانع روانی افراد در رابطه با این کار از بین برود.
از آن جایی که ربات های اجتماعی طراحی شده اند تا شبیه به انسان باشند، این امکان وجود دارد که وجود آن ها تفاوت های نوع بشر را کمرنگ کند و با محو مرز بین انسان و ماشین و به وجود آوردن نگرانی ها به معنای ضربه ای به انسان و هویت او باشد. اما زمانی که سرمایه گذاری های بسیاری روی ربات های اجتماعی شده و احتمالا روزی آن ها قسمتی از زندگی روزمره ما خواهند بود، همانطور که قبلا هم گفته شد فهم دلیل مقاومت و ترس مردم مهم است.
برای آزمایش نظریه خود، محققان به گروهی از افراد مجموعه ای از عکس های ربات های مکانیکی و ربات های شبه انسانی مانند گمینوید دی کی (Geminoid DK) در شکل بالا را نشان دادند و از نظر آن ها درباره احتمال زیان زدن این ربات ها به ذات و هویت انسان سوال کردند. همانطور که پیشبینی می شد کسی به ربات های انسان نما علاقه زیادی نداشت. نتایج می گفت الگویی خطی در رابطه با افزایش ظاهر انسانی ربات ها، خدشه دار کرد تفاوت های انسان و ماشین و تصور افراد از زیان آن ها برای انسان و هویت او وجود دارد. هر چه شباهت ظاهر ربات به انسان بیشتر باشد، مرز های بیشتری از بین می رود. این یافته ها با این ایده همخوانی داشت که نگرانی ها از این است که روزی یک ربات را به عنوان یکی از خودمان اشتباه بگیریم. به طور خلاصه، ربات های انسان نما احساس انسان بودن ما را تحلیل می برند.
از طرفی چه یک ربات شبیه انسان باشد چه نباشد وقتی بتواند در کار هایی از انسان بهتر باشد احتمالا با همین مقاومت ها روبرو خواهد شد. برای مثال در یک بازی مانند شطرنج، کامپیوتر ها به درجه استادی رسیده اند و دیگر مهارتی وجود ندارد که انسان درباره آن احساس یگانگی بکند. هرچه کامپیوتر ها مهارت های بیشتری یاد می گیرند و هرچه ربات های اجتماعی بیشتر از این مهارت ها استفاده می کنند یگانگی ما کمتر و کمتر می شود. آیا کسی دوست دارد چیزی در اطراف خود داشته باشد که همه کار ها را حتی بهتر از او انجام می دهد؟
زمان زیادی تا روزی که چنین ربات هایی در اطراف ما باشند باقی مانده اما باز هم نباید مشکلات بالقوه را نادیده گرفت. راه هایی برای مقابله با این مشکلات وجود دارد و واضح ترین آن ها این است: لطفا، به خاطر خدا ربات های انسان مانند فوق واقعی نسازید. به عقیده بعضی ها دلیل خوبی هم برای انجام این کار وجود ندارد. تمام تعاملات انسان و ربات خوب است و لازم نیست برای ربات ها شکل و شمایل انسانی درست کرد. حتی در نظر گرفتن راه هایی که یک ربات همیشه شبیه به ربات بماند هم موضوع جالبی می تواند باشد.
محققان می گویند اگر در آزمایش به جای عکس به افراد ویدئو هایی از ربات ها نشان می دادند احتمالا آمار ها عوض می شد و شاید به سمت مقاومت بیشتری در برابر ربات ها می رفت. این آزمایش افراد زیادی را دخیل نکرده بود و اعضای آن تنها شامل دانش آموزان ایتالیایی می شدند. محققان این مقاله امیدوارند در آینده بتوانند راه های جلوگیری از به وجود آمدن تهدیدات علیه تمایز انسان را پیدا کنند. راه هایی که ممکن است شامل متفاوت کردن کامل شکل ربات ها از انسان یا حتی ساخت ربات هایی باشد که به ما حس امنیتی تقلبی بدهند.
منبع : spectrum