رتبه بندی دیتاسنترها با استاندارد جهانی

امیر ناظمی در ابتدای صحبت های خود در رابطه با ضرورت شکل‌گیری این رتبه‌بندی گفت: «دیتاسنترها یکی از اجزای بسیار مهم در زیرساخت فناوری اطلاعات کشور هستند و با افزایش گسترش استفاده از داده، اهمیت مراکز داده بیش از گذشته افزایش پیدا کرده است. بر اساس مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات لازم بود که استانداردگذاری در این حوزه انجام شود. این جزو موضوعات بازمانده‌ای بود که روی میز فعالان این امر قرار داشت.»

ناظمی با اشاره به اهمیت این رتبه بندی افزود: «دلیل اول این است که وقتی در این حوزه رتبه‌بندی نداریم کسی که می‌خواهد از امکانات دیتاسنترها استفاده کند نمی‌داند کدام مراکز از چه استانداردی برخوردارند و نمی‌تواند بر اساس تفاوت‌ها انتخاب بهینه‌ای انجام دهد.

مشکل دوم که با رتبه بندی حل می‌شود، مربوط به افرادی است که خودشان مراکز داده دارند اما نمی‌توانند از امکانات دولتی، تعرفه‌ای و تشویقی مانند قیمت برق تجاری استفاده کنند.»

او در رابطه با مشکل سوم افزود: «در بخش سیاست‌گذاری و مدیریتی است که نمی‌توانستیم داده‌های دقیقی در این خصوص داشته باشیم که چند مرکز فعال برای ارائه امکانات پردازشی وجود دارد. در کنار این سه مشکل همیشه مشتریان دولتی که به دلیل مشکلات و دغدغه‌های پایداری ارائه خدمت و مربوط به امنیت داده‌ها مجبور بودند مراکز داده معتبری را انتخاب کنند، به دلیل فقدان رتبه‌بندی تصمیم می‌گرفتند مراکز داده‌های خودشان را ایجاد کنند که این مسئله آسیب‌های زیادی را به زیرساخت‌های کشور وارد می‌کند. به این ترتیب دولتی‌ها خودشان مرکز داده ایجاد می‌کردند که این از بازار مراکز داده بخش خصوصی کاسته و این مسئله باعث می‌شد بازاری در این حوزه شکل نگیرد. تمام این ها نشان می‌دهد که چرا رتبه‌بندی دیتاسنترها دارای اهمیت است.»

رییس سازمان فناوری ادامه داد: «طرح رتبه‌بندی که قبل از این مطرح شده ویژگی‌هایی است که در نظام مجوزدهی وجود دارد، نظامی که از موانع اصلی کسب و کارهاست. در این طرح حداقل سه ویژگی متمایز که خیلی اوقات مانع از رشد کسب و کارهای خصوصی می شود را در نظر گرفتیم.»

ناظمی در رابطه با ویژگی ها تصریح کرد: «در اولین قدم برخلاف مجوزهای دولتی، دریافت گواهی رتبه بندی با دیدگاه سلبی نوشته شده است. به این شکل که ما مانع کار فردی که مجوز ندارد نخواهیم شد و گذشته از آن با شرکت در این رتبه‌بندی مشوق‌هایی را دریافت می‌کند که متفاوت با ساختار دولت است.»

رییس سازمان فناوری در رابطه با مسائل تشویقی که در این طرح وجود دارد، تاکید کرد: «جدولی تهیه کردیم که حدود ۱۰ مورد تشویقی در آن لحاظ شده که مهم ترینش قیمت برق و استفاده از ظرفیت تسهیلاتی است که وجود دارد. به طور معمول اگر کسب و کاری دارای شناسنامه و مجوز نباشد، از این امکانات محروم می‌شود، به همین دلیل مشوق هایی را برای آن ها در نظر گرفتیم.

ارزیابی هر دیتاسنتر سه ماه طول می‌کشد و بر اساس تخمین‌هایی که زده شده تا ۶ ماه دیگر مراکز داده‌ای خواهیم داشت که رتبه‌بندی شده‌اند. ضمن اینکه این دیتاسنترها ارزیابی‌های دوره‌ای دارند و برخی ویژگی‌های‌شان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.  

مسئله دوم این است که بیش از نیمی از اعضای این کارگروه فعال بخش خصوصی و از نمایندگان صنفی و مدنی مانند اتاق بازرگانی، اصناف، اتاق تعاون، نظامی صنفی و شرکت‌ها هستند. شش عضو غیر دولتی و پنج عضو که توسط نهادهای مدنی انتخاب می‌شوند. این رویکرد تقریبا بدون مشابه در مجموعه مجوزهای دولتی است.

سومین ویژگی که این رتبه‌بندی دارد، دیدگاه صفر و یکی نیست که در انتها صرفا با یک دسته از افراد رو‌به‌رو شویم، بلکه طرح ارزیابی در چهار رتبه مختلف بر اساس استانداردهای جهانی نوشته شده است. ویژگی آخر این است که ارزیابی را به آزمایشگاه‌های خصوصی واگذار کردیم تا بر اساس معیارهای کارگروه، استانداردها را مورد ارزیابی قرار دهند. امیدواریم با فراخوانی که از امروز اعلام می‌شود، مراکز دولتی و خصوصی رتبه بندی شوند تا شاهد تجمیع این شرکت‌ها باشیم.»

او ادامه داد: «تعدادی از نهادها و سازمان‌های دولتی از گذشته تمایل به استفاده از دیتاسنتر خصوصی داشتند اما چون نهاد دارای مجوز و رتبه بندی وجود نداشت، از آن استفاده نمی‌کردند که بعد از رتبه‌بندی این شرایط فراهم خواهد شد. ضمن اینکه با توجه به کاهش بودجه دولت، عملا نهادها و سازمان‌های دولتی برای ایجاد دیتاسنتر خاص خودشان بودجه‌ای ندارند و به نظر می‌رسد بخشی از نهادهای دولتی علیرغم میل باطنی‌شان مجبور می‌شوند به دلیل کمبود بودجه این کار را انجام دهند.

در ارزیابی امنیت مراکز داده بر استانداردهای جهانی توجه شده است. از امنیت ساختمان تا زیرساخت‌هایی مانند اتصال برقی. این ها مواردی است که بر آن تاکید داشته‌ایم.»

در ادامه  محمد باقر اثنی عشری، رییس نظام صنفی رایانه‌ای کشور گفت: «ارزیابی مرکز داده از مسائل پر آب چشم و طولانی بود که خوشبختانه الان به سرانجام رسیده است. ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که هر روز صدها ترابایت دیتا تولید می‌شود و این عدد در حال افزایش است. به همین واسطه ذخیره‌سازی داده‌ها به صنعت بزرگی تبدیل شده است. با نرخ رشد این صنعت، برخی کشورها تامین بخشی از تولید ناخالص داخلی را مبتنی بر این منابع می‌دانند.»

او تاکید کرد: «در ایران با توجه به توسعه دولت الکترونیک و شهر هوشمند به شدت نیازمند مراکز ذخیره سازی داده هستیم که بتوانند با استانداردهای قابل قبول، داده‌های مردم که سرمایه‌شان به حساب می‌آید را نگهداری کنند. فرصتی که در حال حاضر ایجاد شده است، انگیزه ای را برای رقابت ایجاد می‌کند تا دیتاسنترها بیایند، ارزیابی شوند و بر اساس قابلیت‌هایی که دارند، رتبه بگیرند و تفاوت‌شان را با بقیه به نمایش بگذارند. در حال حاضر این فرصت مهیا شده تا بتوانیم اصلاح ساختاری انجام دهیم. ساختار رتبه بندی توسط سازمان فناوری اطلاعات صورت می‌گیرد اما دبیرخانه این کارگروه در سازمان نظام صنفی کشور تشکیل می‌شود تا کارها سریع‌تر پیش برود.»

 در انتهای این مراسم تفاهم‌نامه‌ای بین نظام صنفی و سازمان فناوری تحت عنوان «همکاری مشترک در حوزه مراکز داده» به امضا رسید.