چالش‌ها و مزیت‌های بازارهای اجتماعی در ایران کدامند؟
او ادامه می‌دهد: «ما از روز اول، نام برند باسلام را جدا از افراد و برندهایی که در پلتفرم مشغول فعالیت بودند، نمی‌دیدیم. هویت و ارزش افراد برای ما ملاک بود. بیشتر از همه چیز برایمان اهمیت داشت که افراد، روایتی از محصولات و زندگی کاری خود داشته باشند. ما از همان ابتدا قصد نداشتیم محصولات را با برند باسلام عرضه کنیم، بلکه خود کسبوکارهای کوچک به تکنولوژی دسترسی پیدا کرده و محصولاتشان را در پلتفرم باسلام عرضه می‌کردند. این خود صاحبان کسب‌وکارها هستند که برای محصولاتشان تولید محتوا انجام داده و استعدادهای خود را پرورش می‌دهند. در مجموع، باسلام چیزی نیست جز جمع این هویت‌ها و افراد.»
واژه‌ی «مارکت پلیس» به واسطه‌ی فعالیت دیجی کالا، اسنپ و… کمی تا قسمتی به تثبیت مفهوم خود در ایران رسیده است؛ اما سوشال مارکت پلیس (بازار اجتماعی)، روند جدیدی است که باسلام مدتی است پیش روی خود قرار داده و در این مسیر تجربیاتی به دست آورده است.
تجربیاتی که در دل خود چالش‌ها و مزیت‌های زیادی داشته و در نوع خود می‌تواند کمک کننده باشد.
«باسلام» جمعی از هویت‌هاست
سجاد عساکره مدیر عملیات و هم‌بنیان‌گذار باسلام در این خصوص با کلیک گفت‌وگو کرده است. او با توجه به این نکته که باسلام به عنوان اولین بازار اجتماعی در ایران فعالیت می‌کند، توضیح داده که در این مدت با چه چالش‌ها و مزیت‌هایی همراه شده است:
«برای پاسخ به این سوال شاید لازم است در ابتدا با مفهوم دقیق بازار اجتماعی آشنا باشیم. باید بدانیم آیا با ترکیب یک مارکت پلیس و یک شبکه‌ی اجتماعی می‌توان یک بازار اجتماعی به وجود آورد یا اینکه خود بازار اجتماعی و سوشال مدیا مفاهیمی جدا از هم دارند؟ در این خصوص اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد، اما مدلی که از ابتدا در باسلام مد نظر ما بود، مفهوم اصلی سوشال مارکت پلیس بود که از جنس خود بازار اجتماعی است.»
او ادامه می‌دهد: «ما از روز اول، نام برند باسلام را جدا از افراد و برندهایی که در پلتفرم مشغول فعالیت بودند، نمی‌دیدیم. هویت و ارزش افراد برای ما ملاک بود. بیشتر از همه چیز برایمان اهمیت داشت که افراد، روایتی از محصولات و زندگی کاری خود داشته باشند. ما از همان ابتدا قصد نداشتیم محصولات را با برند باسلام عرضه کنیم، بلکه خود کسبوکارهای کوچک به تکنولوژی دسترسی پیدا کرده و محصولاتشان را در پلتفرم باسلام عرضه می‌کردند. این خود صاحبان کسب‌وکارها هستند که برای محصولاتشان تولید محتوا انجام داده و استعدادهای خود را پرورش می‌دهند. در مجموع، باسلام چیزی نیست جز جمع این هویت‌ها و افراد.»
عساکره با اشاره به این موضوع که روابط افراد در باسلام بسیار حائز اهمیت است، اضافه می‌کند: «ما برای اعتبار سنجی باسلام و تایید اصالت کالا، اعتبار سنجی اجتماعی و انسانی انجام می‌دهیم. برای مثال به جای اینکه محصولی الزاما سیب سلامت داشته باشد، می‌تواند تایید و رضایت 100 مادر فعال در باسلام را داشته باشد و این خیلی با ارزش است.»
یک بازار اجتماعی
او با بازگشت دوباره به مسئله‌ای که ابتدای گفت‌وگو مطرح کرده بود، تاکید می‌کند: «با توجه به تمام این نکات؛ ما بازار اجتماعی را ترکیب جداگانه‌ای از بازار و مارکت پلیس و سوشال و دارای استقلال می‌دانیم. تلاش ما این است که این موضوع را در تمام قسمت‌های باسلام عملیاتی کنیم.»
او با ارائه‌ی مثالی تصریح می‌کند: «برای مثال، مفهوم مربی تازه نفس در دل همین ارتباطات سوشال مارکت پلیس مفهوم پیدا کرده است. بسیاری از کسب‌وکارهایی که برای اولین بار وارد باسلام می‌شوند، اولین تجربه‌ی کسب‌وکار اینترنتی را پیدا می‌کنند. بنابراین ما افراد قدیمی فعال را به افراد جدید وصل می‌کنیم تا ضمن انتقال تجربه، روابط اجتماعی و تبادلی در این بین رخ دهد. با این موضوع چندین صنف در راسته‌های مختلف باسلام شکل گرفت که مربی‌های آن راسته‌ها، بالای سر صنف‌ها هستند و پر انرژی پیش می‌روند.»
ارتباط اجتماعی به واسطه‌ی باسلام
عساکره با تاکید بر این نکته که در باسلام دنبال شکل گیری شبکه و نتورکی برای رشد و اثر گذاری افراد هستند، ادامه می‌دهد: «زمانی‌که افراد، بستر را از آن خود می‌دانند، علاوه بر رشد کسب‌وکار خود، این روند را برای دیگران نیز خواسته و تعمیم می‌دهند. این موضوع صرفا در بازار اجتماعی شکل می‌گیرد.»
مدیر عملیات باسلام در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه مارکت پلیس بودن در ایران به صورت پیش فرض چه چالش‌هایی دارد و این موضوع چقدر در باسلام نمود پیدا کرده است، می‌گوید: «فعالیت پلتفرم‌هایی چون اسنپ، دیوار و… به آشنایی مردم با مفهوم مارکت پلیس کمک شایانی کرده است. با این وجود برخی از مسئولین همچنان از کسبوکارهای فعال در باسلام مجوز فعالیت کسب‌وکار می‌خواهند! در حالی که بسیاری از آنها کسبوکارهای خرد هستند و امکان اخذ مجوز برای سازوکار فعلی خود را ندارند.»
او با اشاره به این موضوع که باسلام یک بستر فعالیت شفاف ایجاد کرده، ادامه می‌دهد:«بسیاری از کسب‌وکارها فعالیت‌شان را شروع کرده بودند و ما در باسلام کمک کردیم تا فعالیت‌شان شفاف‌تر باشد. متاسفانه این ارزش بزرگی است که دیده نمی‌شود.عمده چالش ما از جنس چالش‌های همه‌ی مارکت پلیس‌هاست. واسطه در این میان حذف شده و مشتری، مستقیم از خود فروشگاه و فروشنده محصول را خریداری می‌کند.»
مسیرهای باسلام
عساکره در تشریح راه حل‌هایی برای این چالش‌ها سه مسیر پیشنهادی ارائه داد: «اولین مسیر، مسیری است که خیلی از مارکت پلیس‌ها و ما نیز همانند همه به آن روی آورده‌ایم. زیر ساخت، قابلیت‌ها و محصول خودمان را افزایش داده و آموزش‌های لازم را به نیروهای خود انتقال می‌دهیم تا با مشکلی روبه‌رو نشویم. در مسیر دوم، پا در مسیر مارکت پلیس‌هایی بگذاریم که رفتار مارکت پلیسی ندارند؛ یعنی در اصل مارکت پلیس هستند، اما هویت افراد در آن زیاد پررنگ نیست.
مسیر سوم، ترکیب کاملی از توسعه‌ی پروداکت، تبدیل شدن به بخش عملیاتی کامل (لجستیک و…) و تقویت جامعه‌ی باسلام و توسعه‌ی آن است. در نهایت، جامعه‌ی هدف خود را گسترش داده و با کمک آن چالش‌ها را رفع کنیم که همین مورد در پیش بردن مسائل کمک بسیار بزرگی خواهد کرد.»
دوری از تهران مزیت باسلام است
او در خصوص این موضوع که تیم باسلام در قم مستقر است و این دور بودن از تهران چقدر برای تیم چالش در بر داشته است می‌گوید: «باسلام مسیر جدیدی در اکوسیستم استارتاپی ایران نشان داد. روزهای اول خیلی از سرمایه‌گذارها حاضر نبودند، بودجه شان را برای باسلام هزینه کنند، اما در ادامه قانع شدند که این مسیر در حال پیشروی است و برای سرمایه‌گذاری وارد عمل شدند. روز به روز بر تعداد افرادی که وارد این حوزه می‌شوند، افزوده می‌شود و این نشان می‌دهد ما شاهد بازار بزرگی هستیم.»
به اعتقاد عساکره دوری از تهران بزرگترین مزیت باسلام است. او می‌گوید: «ما فکر می‌کنیم افراد در تهران درگیر حواشی متفاوتی هستند که لزوما منجر به رشد نمی‌شوند. تهران علاوه بر هزینه‌های زیاد، سختی‌هایی نیز با خود دارد. برای همین است که بسیاری از تیم‌های بزرگ نیز، گزینه‌ی مهاجرت از تهران را انتخاب کرده و در حال انتقال تیم خود از تهران به شهرستان‌ها هستند.»
در همکاری با کشمون، بزرگترین استراتژی ما؛ هم‌افزایی است
عساکره در توضیح همکاری باسلام با کشمون تصریح می‌کند: «اخیرا همکاری با کشمون با هدفی مشترک استارت خورده است. ما از تمام افراد و تیم‌هایی که در این مسیر عزم جدی و روحیه‌ی تیمی دارند، برای همکاری استقبال می‌کنیم و با روی گسترده با آنها وارد مسیر همکاری می‌شویم. همکاری ما با تیم‌هایی که با هم اهداف مشترک داریم، می‌تواند نکات استراتژیک زیادی را به همراه داشته باشد. همکاری‌هایی که با در کنار هم قرار گرفتن چند تیم با مسیر مشترک به خوشه‌ای بزرگ و پرقدرت تبدیل می‌شود.
او در پاسخ به این سوال که منظور از همکاری و خوشه شدن می‌تواند نوعی ادغام باشد؟ تاکید می‌کند: «لزوما نمی‌تواند منجر به ادغام شود. نوعی مدل همکاری استراتژیک است که باعث هم‌افزایی منافع شده و به بزرگ شدن مارکت منتهی می‌شود. در حال حاضر، هم‌افزایی بزرگترین استراتژی ماست.»