درمان ایدز با استفاده از پیوند سلول های بنیادی برای دومین بار!

برای دومین بار در طول تاریخ پزشکی، یک فرد مبتلا به ویروس HIV توانست از این بیماری جان سالم به در ببرد. این مرد که سال ها مبتلا به ایدز بود، در سال ۲۰۱۶ و پس از تشخیص لنفوم هوچکین، ملزم به پیوند سلول های بنیادی شد. سلول ها متعلق به فردی با یک نقص ژنتیکی خاص بودند که همین نقص، باعث شد بدن بیمار در برابر ویروس HIV مقاومت کند.

آزمایش ها نشان دادند که میزان بیماری در فرد مبتلا، به سطوح غیر قابل تشخیص رسیده است. پس از گذشت ۱۶ ماه، بیمار مصرف داروی ضد ویروسی را به طور کامل قطع کرد. جالب اینجاست که سطح HIV در بدن وی، کمتر از یک کپی در هر میلی لیتر پلاسما باقی ماند.

طبق وبسایت UNAIDS، حدود ۳۷میلیون نفر در جهان مبتلا به ویروس HIV هستند. درمان ضد ویروسی یا ART با کاهش سطح ویروس در خون، موجب طولانی تر شدن عمر بیماران می شود. البته این گونه افراد نباید هیچگاه مصرف داروها را قطع کنند.

ویروس HIV سلول های ایمنی T را مورد هدف قرار داده و خود را تکثیر می کند. این ویروس برای ورود به سلول T، ابتدا خود را به پروتئین CD4 چسبانده و سپس به پروتئینی دیگر متصل می شود. بعضی ویروس ها به پروتئین CCR5، بعضی به پروتئین CXCR4 و بعضی دیگر به هر دو متصل می شوند.

طبق بررسی پزشکان، فرد اهدا کننده سلول های بنیادی، قادر به ساخت پروتئین CCR5 نبوده است. لذا ویروس HIV موجود در بدن بیمار قادر به انتقال به سلول های دیگر نبوده و همین امر موجب درمان ایدز و توقف آلودگی شده است.

نخستین مورد درمان ایدز مربوط به تیموتی براون بوده که برای درمان وی نیز از سلول های بنیادی فردی با نقص ژن CCR5 استفاده شده است. با اینکه پیوند سلول های بنیادی روش موثری به نظر می آید، اما گزینه مناسبی برای تمام بیماران HIV نیست؛ زیرا نقص ژن CCR5، یک نقص بسیار نادر است.

روش دیگر برای بهبود این بیماری، دستکاری قابلیت سلول های T در ساخت پروتئین CCR5 در بدن خود بیمار است. این روش در حال حاضر، تحت آزمایش های کلینیکی گسترده ای قرار دارد.