پرتوهای فضایی موجب آسیب مغزی و اضطراب می شود!

همانطور که می دانید، زمین به واسطه لایه مگنتوسفر تا حدی از ورود تشعشعات فضایی جلوگیری می کند. گفتنی است که این پرتوهای خطرناک یکی از دلایل اصلی بیماری و افزایش خطر سرطان در بین فضانوردان به شمار می آیند. پژوهشگران اخیرا به این نتیجه رسیده اند که قرار گرفتن در معرض پرتوهای شبه فضایی می تواند باعث آسیب مغزی در موش ها شده و رفتار آن ها را تغییر دهد.

موش های آزمایشگاهی هر روز به مدت شش ماه، در معرض تشعشعات 1 میلی گرمی قرار گرفته اند که تقریبا معادل با پرتوهای فضایی است. پژوهشگران پس از پایان این دوره، به مطالعه مغز موش ها پرداخته و تغییرات به وجود آمده را مورد بررسی قرار داده اند. ظاهرا در دو ناحیه از مغز موش ها، یعنی قشر جلوی مغز و هیپوکامپ، سیگنال رسانی سلولی به شدت آسیب دیده است.

به بیان دیگر، قابلیت نورون ها جهت برقراری ارتباط با یکدیگر کاهش یافته و قدرت یادگیری و حافظه مختل شده است. البته آسیب اعمال شده به قشای جلویی مغز به مراتب نگران کننده تر است؛ چرا که این ناحیه مسئولیت برنامه ریزی و تصمیم گیری را بر عهده دارد. هرگونه اختلال در این ناحیه، منجر به مسائل شناختی گسترده ای می شود که در بعضی موارد، تشخیص آن ها بسیار سخت است.

علاوه بر یافته های نورولوژیکی، رفتار موش ها نیز در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است. طبق نتایج به دست آمده، موش هایی که در معرض تشعشعات فضایی بوده اند، از تعاملات اجتماعی دوری کرده و حالت اضطراب به خود گرفته اند. بنابراین احتمالا تابش پرتوهای فضایی می تواند مغز انسان را نیز به شدت تحت تاثیر قرار دهد؛ به ویژه در ماموریت های بلند مدت که ماه ها یا حتی سال ها طول می کشد. پژوهشگران اظهار داشته اند که اگر این نتایج برای انسان نیز صادق باشند، آنگاه از هر پنج فضانورد یک نفر دچار اضطراب، اختلال در یادگیری یا آسیب های شناختی دیگر در ماموریت های طولانی مدت می شود.

محققین همچنین در گزارشی اعلام کرده اند که خطرات ناشی از تابش پرتوهای فضایی می تواند مانعی برای پیشروی در عمق فضا باشد. البته روش های مختلفی جهت حل این مشکل پیشنهاد شده است، از جمله آنکه دانشمندان باید مواد و حفاظ های جدیدی را جهت مراقبت از فضانوردان به وجود آورند. علاوه بر این، پژوهشگران باید به دنبال کشف مکمل های غذایی یا داروهای جدید جهت کاهش آسیب های ناشی از تابش پرتوهای فضایی باشند.