چگونه وضعیت اتصال به اینترنت را بررسی و مشکلات آن را برطرف کنیم؟

بررسی شبکه‌ی محلی

همیشه قبل از بررسی اینترنت، ابتدا شبکه‌ی محلی خود را بررسی کنید. بسیاری از مشکلات مربوط به اینترنت در حقیقت مشکلات مربوط به شبکه‌های محلی (LAN) هستند.

از بین همه‌ی این‌ها، احتمالاً رایج‌ترین مشکل مربوط به کابل‌ها باشد. در نگاه اول شاید حرفم احمقانه به نظر برسد، اما نمی‌توانم بگویم تا به حال چند بار پیش آمده که یک مشکل اساسی موجود در شبکه صرفاً به خاطر وصل نبودن یک کابل ساده بوده است.

حتی اگر برای ارتباطات شبکه از کابل Cat-5 استفاده نمی‌کنید، باز هم ممکن است این قاعده صحیح باشد. برای مثال، اگر اکسس پوینت Wi-Fi، کابل یا مودم DSL به درستی وصل نشده باشد، نمی‌توانید از اینترنت استفاده کنید.

عجیب‌ترین موردی که در این رابطه داشتم زمانی بود که دوستم به من زنگ زد و گفت اتصال شبکه‌اش قطع شده است. بعداً معلوم شد که کابل اکسس پوینت (AP) وصل نبوده، چون برای جارو کردن اتاق آن را در آورده بود اما فراموش کرده بود که مجدداً کابل را وصل کند. در این مواقع همیشه اول به سراغ ساده‌ترین پاسخ‌ها بروید.

برای نمونه، اگر اتصال Wi-Fi شما کار نمی‌کند، اول ببینید اکسس پوینتی که کامپیوترتان می‌خواهد به آن وصل شود همان اکسس پوینت مورد نظر شماست یا نه.

علاوه بر این، به یاد داشته باشید که اگر گذرواژه‌ی AP خود را عوض کرده‌اید، باید همه‌ی دستگاه‌ها را دوباره به صورت دستی تنظیم کنید. افرادی را دیده‌ام که چند هفته از لپتاپ‌شان استفاده نکرده‌اند، به همین خاطر فراموش کرده‌اند که گذرواژه‌ی جدید را روی این دستگاه تنظیم کنند.

اگر همه چیز درست وصل شده باشد ولی باز هم نتوانید به اینترنت وصل شوید چه؟ خوب، در این صورت باید همه‌ی بدیهیات را دوباره بررسی کنید. چون شاید یک چیز ساده را فراموش کرده باشید. خدا می‌داند که این اتفاق چند بار برای من افتاده است.

اگر برای شبکه‌ی داخلی خود به طور کلی به Wi-Fi اتکا کرده‌اید، مطمئن شوید که اکسس پوینت‌تان درست کار می‌کند یا نه. یکی از بهترین ابزارها برای انجام این کار اپلیکیشن اندروید Network Analyzer Pro از شرکت Jiri Techet است. اگرچه این برنامه برای متخصصان شبکه طراحی شده ولی استفاده از آن ساده است و خیلی سریع می‌توانید ببینید که کدامیک از اکسس پوینت‌ها دارند درست کار می‌کنند. به علاوه می‌توانید نگاهی به این مطالب هم بیندازید: چگونه به مشکلات مربوط به Wi-Fi خاتمه بدهیم؟ و پنج روش برای بهبود عملکرد Wi-Fi. ایرادات Wi-Fi می‌تواند از مسائل مختلفی نشأت گرفته باشد و ما در این مقاله‌ها سعی کردیم اکثر آن‌ها را پوشش دهیم.

اگر همه چیز درست به نظر می‌رسید ولی باز هم نمی‌توانستید از اینترنت استفاده کنید چه؟ در این صورت ببینید می‌توانید با کابل اترنت (Ethernet) به AP خودتان وصل شوید یا نه. اکثر اکسس پوینت‌ها یک پنل مدیریتی تحت وب هم دارند. اگر می‌توانید به این پنل دسترسی پیدا کنید، مشکل‌تان مربوط به خود LAN نیست و باید اتصال اینترنت را بررسی نمایید.

بررسی اینترنت

اولین کاری که باید بکنید همان چیزی است که در صورت تماس گرفتن با سرویس دهنده‌ی اینترنت به شما می‌گویند. مودم خود را برای چند دقیقه خاموش کنید، سپس دوباره آن را روشن نمایید. حالا ببینید اینترنت وصل شده یا نه.

نه؟ پس همین کار را با روتر هم انجام دهید. هنوز هم نه؟

پس بهتر است با ISP تماس بگیرید. شاید این مشکل فقط برای شما پیش نیامده و کل محله یا منطقه را درگیر کرده است. اگرچه اکثر اوقات پشتیبانی کمک مفیدی به شما نمی‌کند، اما اگر شانس بیاورید، شاید بتوانید از نظرشان استفاده کنید.

اگر اوضاع خیلی بد باشد، ممکن است شرکت تصمیم بگیرد که شخصی را برای بررسی وضعیت پیش شما بفرستد. کسی چه می‌داند، شاید یکی از کابل‌های خودشان دچار مشکل شده است. مشکلات فیزیکی علت اصلی اغلب مشکلات شبکه می‌باشد.

این خبر خوبمان بود. خبر بد این است که تا به حال ندیده‌ام تکنسین‌های ISP به موقع در محل حاضر شوند. پس آماده‌ی یک انتظار طولانی باشید. در نهایت اگر مشکل از طرف آن‌ها باشد، آن را برطرف خواهند کرد.

حالا فرض می‌کنیم اینترنت شما وصل است و کار می‌کند، اما کمی کند می‌باشد.

در این حالت ابتدا بیایید ببینیم پهنای باندتان واقعاً همان مقداری است که به شما می‌فروشند یا نه. بهترین سایت برای بررسی سرعت واقعی شما Speedtest است. این سرویس توسط Ookla که یک شرکت فعال در زمینه‌ی شبکه می‌باشد آماده شده است. این سایت سرعت دانلود، آپلود و پینگ شما را نشان می‌دهد.

پینگ در شبکه مشخصه‌ای است که زمان بین کامپیوتر و سرور آزمایش را بر حسب میلی ثانیه (ms) اندازه‌گیری می‌کند. هر چه پینگ کمتر باشد، سرویس بهتر است. اگر پینگ شما بیشتر از ۵۰ میلی ثانیه است، احتمالاً مشکلی وجود دارد.

سایت‌های دیگری هم برای انجام این آزمایش وجود دارد. یکی از جدیدترینِ این‌ها Google Internet Speed است که از همکاری بین گوگل و Measurement Lab (M-Lab) به وجود آمده است. این سرویس علاوه بر سرعت، تاخیر (Latency) شبکه را هم اندازه‌گیری می‌کند. تاخیر معیاری برای تعیین سرعت دریافت پاسخ از سرور است. پایین بودن زمان پاسخ برای اپلیکیشن‌های بلادرنگ مثل تماس‌های ویدیویی و بازی‌های آنلاین ضرورت دارد. این معیار بر اساس میلی ثانیه اندازه‌گیری می‌شود. تاخیر مشابه پینگ است، اما معطلی‌های ثابت بین سیستم شما و سرورها را نشان می‌دهد.

در برخی از اینترنت‌ها مخصوصاً اینترنت دایال-آپ (Dial-up) و ماهواره‌ای، همیشه شاهد پینگ ضعیف و تاخیر زیاد هستید و برای حل آن هیچ کاری نمی‌توانید بکنید. فناوری‌های مذکور نمی‌توانند بهتر از این عمل کنند. این اتفاق در عمل یعنی امکان انجام بازی آنلاین یا ویدیو کنفرانس نخواهید داشت.

نتفلیکس (Netflix) با اعتقاد بر این که ISP-ها عمداً سرعت برنامه‌هایش را پایین آورده‌اند، سرویسی مخصوص خود موسوم به Fast را طراحی کرده است. این تست نشان می‌دهد که سرعت دانلود شما چقدر می‌باشد.

خود ISP-ها هم معمولاً تست‌های خودشان را دارند. این تست‌ها اغلب حد بالای سرعت سرویس شما را نشان می‌دهند.

همان طور که در تصویر می‌بینید، نتایج من ۶۰ تا ۷۰ مگابیت بر ثانیه است. این مقدار اگرچه خوب است، اما من دارم برای ۱۰۰ مگابیت پول می‌دهم. در دنیای واقعی ISP-ها معمولاً بیشتر از مقدار واقعی وعده می‌دهند اما سرعت کمتری را به دست مشتری می‌رسانند.

البته گاهی اوقات پیش می‌آید که سرعتم تا ۱۲۰ یا ۱۳۰ مگابیت می‌رسد. آیا این اتفاق به خاطر این است که من یک جور نابغه‌ی شبکه هستم؟ نه.

دلیلش این است که پهنای باند کابل اینترنت بین کاربران مشترک بخشی از کابل تقسیم می‌شود. بنابراین، صبح‌ها و عصرها سرعتم خوب است، اما شب‌ها که همه در حال تماشای نتفلیکس هستند، سرعت من پایین می‌آید. این قضیه شوخی نیست. نتفلیکس به تنهایی ۳۵.۲ درصد از کل ترافیک ترافیک آمریکای شمالی را در اختیار دارد.

حتی با پینگ پایین و پهنای باند سریع هم ممکن است اتصال شما آن قدرها خوب نباشد. چون پینگ، تاخیر و پهنای باند فقط بخشی از این ماجراست. شاید دارید پکت‌ها (Packets) را از دست می‌دهید یا دچار جیتر (Jitter) شده‌اید.

جیتر یا به طور دقیق‌تر «گوناگونی تاخیر در پکت‌ها»، معیاری برای اندازه‌گیری زمانی است که طول می‌کشد تا پکت‌های اینترنت به سیستم شما برسند. پس برای مثال، اگر یک بار سایتی را پینگ کردید و زمان پینگ ۱ms بود، اما پینگ پکت بعدی ۱۰ms طول کشید، حتماً دچار نوع وخیمی از جیتر هستید. گاهی اوقات شرایط جیتر این قدر بد است که پکت‌ها از دست می‌روند.

در این شرایط پکت‌هایی که از کامپیوتر شما برای وبسایت‌ها ارسال می‌شوند به مقصد نمی‌رسند، و بالعکس. خیلی چیزها می‌تواند باعث به وجود آمدن جیتر شود: تداخل، بارگیری بیش از حد در سخت‌افزار شبکه یا صرفاً یک اتصال بد.

به عبارت دیگر، هر چه جیتر بیشتری داشته باشید، اتصال پایدار کمتری را تجربه خواهید کرد. در صورتی که از برنامه‌های قدیمی مثل ایمیل و مرورگرهای وب استفاده می‌کنید احتمالاً متوجه ناپایداری اینترنت خودتان نخواهید شد، ولی جیتر بالا به وضوح در برنامه‌های ویدیویی، VoIP و بازی‌ها مشهود است.

برای این که ببینید جیتر دارید یا نه می‌توانید از تست جیتر وبسایت DSLReport استفاده کنید. این وبسایت با پینگ گرفتن از سایت‌های مختلف در سراسر دنیا، میزان جیتر شبکه‌ی شما را اندازه‌گیری می‌کند. اگر دیدید اتصالتان خیلی جیتر دارد، احتمالاً قسمتی از خط شما دچار گرفتگی شده است.

البته اینترنت در حالت عادی هم معمولاً مقدار کمی از دست رفتِ پکت دارد. در شکل ایده‌آل باید هیچ پکتی نباید از دست برود، ولی از دست دادن ۱ الی ۲ درصد از پکت‌ها در مصارف معمولی قابل تحمل است. اگر دائماً بر روی سرویس خود جیتر مشاهده می‌کنید، با ISP-تان تماس بگیرید.

اگر به نظر می‌رسد که علت جیتر یا از دست رفتن پکت‌ها از داخل شبکه است، می‌توانید چند کار بکنید. ابتدا مجدداً اتصالات خود را بررسی کنید. فرم‌ور (Firmware) روتر را به‌روز کرده و اگر می‌توانید قطعات آن را تعوض نمایید تا ببینید مشکل از کدام قسمت است. چنان چه قطعه‌ای از تجهیزات شبکه دچار مشکل شده باشد، سرعت کل شبکه‌ی LAN پایین می‌آید.

اگر هنوز هم مشکل دارید، باید با یک تکنسین تماس بگیرید و از او بخواهید مشکل‌تان را برطرف کند. هر کسی که مدرک Network+ داشته باشد می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. اگر خودتان به حد کافی با مبانی شبکه آشنایی داشته باشید، با استفاده از ابزارهای پیشرفته‌ای مثل WireShark، Logic Monitor یا Spiceworks Network Monitor می‌توانید به اشکال‌یابی بپردازید.

امیدوارم بتوانید مشکل خود را حل کنید. این کار شاید چندان ساده نباشد، ولی همه‌ی مشکلات شبکه را با دانش و تلاش کافی می‌توان برطرف نمود.