تولید نانوسامانه جدید دارورسانی برای درمان مؤثرتر سرطان

 حسن نمازی، دانش‌آموخته دکتری شیمی آلی پلیمر از دانشگاه دالهوزی (Dalhousie) کانادا و استاد دانشگاه تبریز در توضیح این طرح که با حمایت بنیاد ملی علم ایران اجرا شده، گفت: شیمی‌درمانی رایج‌ترین روش برای درمان سرطان است. با این حال نباید فراموش کرد که استفاده مستقیم داروهای ضدسرطان با عوارض جانبی ناخواسته زیادی همراه است. به همین دلیل، در دهه‌های اخیر، در زمینه طراحی سیستم‌های دارورسانی جدید، به‌ویژه با استفاده از نانوذرات مطالعات زیادی شده است.

وی خاطرنشان کرد: تجویز مستقیم داروهای ضدسرطان به دلیل تجمع در اندام، بافت یا سلول‌های غیرهدف می‌توانند عوارض جانبی زیادی ایجاد کنند. علاوه بر این، مولکول‌های دارویی ضدسرطان دارای محدودیت‌هایی مانند پایداری پایین، کارآیی هدف‌گیری پایین، نفوذپذیری کم و انتشار غیر کنترل‌شده دارو هستند.

نمازی تصریح کرد: در سال‌های اخیر، سیستم‌های جدید حامل دارو به ویژه حامل‌های برپایه نانوذرات متخلخل دارای ظرفیت بارگذاری بالا و قابلیت آزادسازی کنترل‌شده دارو تا حد زیادی مشکلات و محدودیت‌ها را برطرف کرده‌اند. چارچوب‌های آلی کووالانسی هم به‌دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود قابل توجه‌ترین مواد آلی متخلخل نوظهور هستند؛ از این‌رو در این طرح تحقیقاتی از چارچوب‌های آلی کووالانسی با پیوندهای ایمنی حاصل شده در نتیجه واکنش آلدهیدها و آمین‌های مختلف روی بستری از نانوذرات یا پلی‌ساکاریدها استفاده شد که بتوان از آن‌ها به منظور انتقال هدفمند دارو به سلول‌های سرطانی بهره برد.

وی ادامه داد: امروزه، محققان حوزه نانوپزشکی نیز تأثیر استفاده از نانومواد بر درمان بیماری‌ها را در حوزه بیوپزشکی بررسی و مطالعه می‌کنند و نتایج منتشر شده نشان می‌دهد که عموماً نانومواد قادر هستند رویکردهای مؤثرتری در تشخیص بیماری و نیز تحویل داروها ارائه دهند. تاکنون مطالعات متعددی برای بررسی قابلیت سیستم‌های نانوکامپوزیتی در دارورسانی سرطان انجام شده است. با این حال جستجوی ما در این منابع نشان داد که تاکنون هیچ تحقیقی در مورد طراحی، سنتز و ارزیابی عملکرد نانوسیستم‌های ارائه شده در این تحقیق، برای حمل و آزادسازی کنترل‌شده داروهای شیمی‌درمانی به سلول‌های سرطانی پستان وجود ندارد.

به نقل از ستاد نانو، نمازی در پایان خاطر نشان کرد: نبود امکانات، گران شدن داروهای مورد نیاز آزمایش و نداشتن تجهیزات و ابزارها و امکانات لازم برای انجام سنتزهای آزمایشگاهی از جمله چالش‌های موجود در انجام این طرح بود. افزایش نرخ دلار هم بر کند شدن روند فعالیت‌های تحقیقاتی تأثیر بسزایی داشت، اما با همه این مشکلات، سرانجام این تحقیق به ثمر نشست.