موبایل‌محوری در بانکداری نسل Z
بیستمین رویداد فیناپ با تمرکز بر بانکداری موبایلی و سوپراپ‌ها برگزار شد.
به گزارش کلیک بیستمین رویداد فیناپ با موضوع نئوبانک، بانک دیجیتال و سوپراپلیکیشن، روز پنج‌شنبه ۱۲ مهرماه در سالن ایوان شمس با حضور بیش از ۴۰۰ نفر از مختصصان و علاقه‌مندان به حوزه‌های بانکی و فین‌تک برگزار شد.
در این رویداد که «Mobile First- در برابر آینده» نام داشت و تمرکزش بر فناوری‌های بانکی موبایلی بود، متخصصان حوزه‌های پرداخت، تسهیلات و بانکداری، دیدگاه‌های خود را در مورد زیست‌بوم سوپراپلیکیشن‌ها و تحولات بانکداری دیجیتال ارائه کردند.
در ابتدای بیستمین رویداد فیناپ، مهدی مومنی، مدیرعامل ازکی‌وام، درباره اکوسیستم فین‌تک و سیر تحول فناوری‌های مالی در سراسر جهان به سخنرانی پرداخت. عنوان ارائه مدیرعامل ازکی‌وام، «برخاسته از خاکستر؛ بررسی ظهور Fintechها و TechFinها و توسعه اقتصاد دیجیتال» بود. مومنی، توضیح داد که چطور بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ روی توسعه کسب‌وکارهای فین‌تکی که از سال‌های نخست هزاره‌سوم در مسیر رشد بودند، تاثیر گذاشت و سرمایه‌گذاری در این زمینه را کاهش داد. مدیرعامل ازکی‌وام گفت که به‌طور کلی فین‌تک ۱۵ بخش دارد که در سال‌های اخیر شاهد رشد بخش‌های مختلفی از آن بوده‌ایم و بانکداری دیجیتال نیز یکی از بخش‌های تاثیرگذار فین‌تک است که در چند سال گذشته تغییرات زیادی کرده است.
میدان رقابت کسب‌وکارهای فین‌تکی و تک‌فین‌ها
به گفته مهدی مومنی، فین‌تک‌ها کسب‌وکارهای کوچک استارت‌آپی هستند که تلاش کرده‌اند در زمینه‌هایی چون پرداخت، بانکداری دیجیتال و دیگر فناوری‌های مالی، ارزشی را خلق کنند. مدیرعامل ازکی‌وام توضیح داد که ما در عصر گذار از فین‌تک‌ها به سمت تک‌فین‌ها هستیم. تک‌فین‌ها، کسب‌وکارهای بزرگی هستند که کاربران متعددی دارند و زیرساخت‌های لازم را برای پیاده‌سازی هوش مصنوعی دارند. مومنی تاکید کرد که براساس آمارها ۳۰ هزار کسب‌وکار فین‌تکی در جهان وجود دارد که در سایه تک‌فین‌ها قرار گرفته‌اند؛ کسب‌وکارهای فین‌تکی در صورتی که نتوانند روی رشد بازار خود تمرکز کنند، عرصه رقابت را به تک‌فین‌ها می‌بازند. مدیرعامل ازکی‌وام در پایان صحبت‌هایش گفت: «بازار تک‌فین‌ها تا سال ۲۰۳۰، حدود ۳۲۰ میلیارد دلار تخمین زده شده است.»
هم‌سفری به نام تکنولوژی
منصور ضابطیان، دومین سخنران بیستمین رویداد فیناپ بود. ضابطیان که نویسنده و روزنامه‌نگاری اهل سفر است و با سفرنامه‌هایی که نوشته و به‌صورت کتاب چاپ‌شده، شناخته می‌شود در سخنرانی خود با عنوان «چگونه با تکنولوژی همسفر شدم؟» از قصه اولین سفرهایش و تجربیات متنوعی که به دست آورده گفت. ضابطیان، داستان اولین مواجهه‌اش با فلاپی دیسک‌های رنگی، دستگاه کارت‌خوان و استفاده از اینترنت در اتوبوس‌های کره‌جنوبی را بیان کرد و گفت: «با سفر رفتن متوجه تفاوت سطح دغدغه و فاصله تکنولوژیکی‌مان با جهان می‌شویم. در سال‌های اخیر، فاصله‌‌‌‌مان در زمینه فناوری با دیگر کشورهای جهان کاهش یافته و حتی سرعت اینترنتمان از برخی کشورها بهتر است ولی در سطح دغدغه و نحوه خدمات‌رسانی با دیگر کشورها فاصله زیادی داریم.»
پرداخت مستقیم و سوپراپلیکیشن‌ها
مهدی معرفتی، مدیرعامل پیمان، سومین سخنران بیستمین رویداد فیناپ بود که درباره دایرکت‌دبیت یا پرداخت مستقیم صحبت کرد. مدیرعامل پیمان، با اشاره به انواع مدل‌های پرداختی در سراسر جهان گفت: «مدل‌های پرداختی مختلفی برای فروشگاه‌های آنلاین در جهان وجود دارد که شامل دبیت کارت، کردیت کارت و دایرکت دبیت می‌شود.» او افزود: «چند سالی است که شرکت‌های پرداختی روی توسعه دایرکت‌دبیت کار می‌کنند اما این روش پرداختی، جدید است و همچنان جای کار زیادی دارد.»
مدیرعامل شرکت پیمان همچنین آماری از استفاده دایرکت‌دبیت در کشورهای دیگر را ارائه کرد و گفت: «دایرکت‌دبیت یکی از جدیدترین روش‌های پرداختی در سوپراپلیکشن‌ها و فروشگاه‌های اینترنتی است و از هر ۱۰ پرداخت قبض در بریتانیا، ۷ پرداخت با روش پرداخت مستقیم (دایرکت دبیت) انجام می‌شود. در سوپراپلیکیشن‌های هند، چین و کره‌جنوبی نیز از روش پرداخت دایرکت‌دبیت استفاده می‌شود.»
بانکداری بدون مرز: تجربه مشتری در عصر نئوبانک‌ها
شهرام شریف دبیر گروه تکنولوژی فردای اقتصاد در یک پنل گفت‌وگو با موضوع نئوبانک‌ها و تجربه مشتریان، وضعیت بانکداری دیجیتال و نئوبانک‌ها را مورد بررسی قرار داد. شهرام شریف گفت که طبق آمارها، ۵۳ درصد مردم ایران از خدمات بانکداری دیجیتال استفاده می‌کنند. او همچنین به کاهش شعب فیزیکی بانک‌ها در امریکا و اروپا اشاره کرد.
صادق سپندارند، مدرس دانشگاه تهران و مدیرکل بانکداری خرد و کسب‌وکارهای کوچک بانک ملی در این پنل با اشاره به پیچیدگی صنعت بانکداری گفت: «صنعت بانکداری یکی از پیچیده‌ترین صنایع است و نباید به آن نگاهی جزئی‌نگر داشت و باید صلاح تمامی بازیگران آن را مدنظر قرار داد. در کشور ما یکی از بازیگران این حوزه بانک مرکزی یا قانون‌گذار است که هنوز به اندازه کافی به‌روز نشده است اما تلاش‌هایی را برای این توسعه این صنعت انجام می‌دهد.»
نیما امیرشکاری، فعال حوزه فناوری‌های مالی نیز خاطرنشان کرد: «در حوزه بانکداری ما در لبه تکنولوژی حرکت نمی‌کنیم ولی بانکداری‌مان از دیگر نقاط جهان نیز عقب نیست.» امیرشکاری به ریسک‌گریزی در نوآوری اشاره کرد و افزود: «وقتی چشم بانک‌ها در طراحی محصول به بانک مرکزی است نه نیاز بازار، آن هم در شرایطی مثل الان که وضعیت بانک‌هایمان به اندازه کافی خوب نیست، سبب ریسک‌گریزی نوآوری می‌شویم.» در این پنل، مدیرعامل دیجی‌پی به انواع بانک‌ها اشاره کرد و گفت: «ما دو دسته بانک در کشور داریم، بانک‌هایی که تعامل جدی با فین‌تک‌ها دارند و بانک‌هایی که سنتی هستند و بر این قضیه نیز اصرار می‌ورزند.»
امیرحسین خالقی، پژوهشگر اقتصاد سیاسی نیز در پنل گفت‌وگوی «بانکداری بدون مرز: تجربه مشتری در عصر نئوبانک‌ها» به اهمیت رفتارشناسی مخاطب و آموزش اشاره کرد. در ادامه این پنل، سپندارند به بانک‌ها توصیه کرد که نگاه‌های نوآورانه داشته باشند و برای نوآوری منتظر بانک مرکزی نباشد. هومن امینی نیز بر نگاه سندباکسی تاکید کرد و گفت: «باید برای شمولیت مالی و افزایش رتبه اعتباری مردم تلاش کنیم. ماموریت کنونی کسب‌وکارهای کوچک فین‌تکی، کمک به ایجاد شمولیت مالی است و برای آن‌که شمولیت مالی اتفاق بیفتد باید با بانک‌ها هم‌افزایی داشت.»
از زمستان نئوبانک‌ها تا ظهور سوپراپلیکیشن‌ها
نیما شمساپور، مدیرعامل بنیان نوآوری فرانیک در بیستمین رویداد فیناپ از روندهای نوآوری در نئوبانک و سوپراپلیکیشن‌ها گفت. به گفته شمساپور، نئوبانک‌ها مزایای رقابتی گوناگونی دارند که کاهش هزینه‌های تراکنش یکی از آن‌هاست. او افزود: «متغیرهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و ترندهای فناوری روی آینده نوآوری در نئوبانک‌ها تاثیرگذارند.» مدیرعامل بنیان نوآوری فرانیک خاطرنشان کرد: «براساس مطالعات آینده‌پژوهانه‌ای که انجام شده است، استفاده از هوش مصنوعی دیفای و اینترنت اشیا به کیفیت و سرعت بالای نئوبانک‌ها کمک می‌کند.»
حمیدرضا سعادتی، مدیراجرایی سوپراپلیکیشن دیجی‌پی در رویداد اخیر فیناپ از تغییراتی گفت که در این سوپراپ صورت می‌گیرد. سعادتی گفت: «دیجی‌پی تاکنون میزبان ۱۵ میلیون کاربر بوده است. این اپلیکیشن انواع مختلفی از تسهیلات را به کاربران خود ارائه داده که حدود ۲۰ همت تخمین زده می‌شود. ما برای آن‌که کاربرانمان راحت‌تر بتوانند خدمات موردنظرشان را دریافت کنند و در این سوپراپلیکیشن سردرگم نشوند، نسخه تازه سوپراپ دیجی‌پی را با قابلیت شخصی‌سازی گزینه «خانه» به زودی برای کاربرانمان ارائه می‌کنیم.»
محمد فرجود، مدیرعامل تفتا، یکی دیگر از سخنرانان فیناپ بود که به ترندهای بانکداری دیجیتال اشاره کرد و گفت: «بانک‌ها در حال ورود به بازارهای تازه هستند و داده، مبنای بسیاری از مدل‌های کسب‌وکاری در بانک‌هاست.» او توضیحاتی درباره بانکداری تعبیه‌شده، بانکداری پلتفرمی و بانکداری اصناف داد و تاکید کرد که امروزه، شرکت‌های بزرگ برای خدمات‌رسانی به مشتریان خود و انجام نیازهای خود به سمت بانکداری پلتفرمی سوق پیدا می‌کنند. فرجود با اشاره به موضوع بیستمین رویداد فیناپ که «Mobile first» بود، گفت: «بانکداری شرکتی می‌خواهد همه‌چیز موبایلی باشد پس اگر به بانکداری شرکتی فکر می‌کنیم، باید توجه و اولویتمان موبایل و پیاده‌سازی همه چیز روی موبایل باشد.ّ» مدیرعامل تفتا در پایان صحبت‌های خود نوآوری‌های بانک تجارت در زمینه ارائه تسهیلات را معرفی کرد.
الان سرمایه‌گذاری کن؛ بعداً بخر
ارائه صادق رضایی، معاون توسعه کسب‌وکار ارتباط فردا به فرهنگ اعتباردهی مربوط می‌شد. رضایی گفت: «تمامی شاخص‌ها نشان می‌دهد که ما در شرایطی شبیه به سال ۲۰۰۷ هستیم و زمستانی در بازارهای مالی در حال وقوع است.» رضایی، توضیح داد که در حال حاضر راه‌حلی که شرکت‌های فعال در حوزه فین‌تک ارائه می‌کنند، «الان بخر، بعداً پرداخت کن» است در حالی‌که همین مسئله باعث اختلاف درآمد و هزینه‌کرد می‌شود.
معاون توسعه کسب‌وکار ارتباط فردا گفت: «سوپراپلیکیشن‌ها بهتر است به سمت PFM یا مدیریت مالی شخصی‌سازی بروند و آموزش‌های مدیریت مالی را به کاربرانشان بدهند. همچنین، به جای BNPL، بهتر است INBL را به کاربران توصیه کنند. INBL یا «الان سرمایه‌گذاری کن؛ بعداً بخر» یکی از راه‌هایی است که به بهبود وضعیت اقتصادی مردم کمک می‌کنند. هرچند، این موضوع در کشور ما که تورم زیادی دارد شاید چاره‌ساز نباشد.»
رضایی افزود: «سه رکن اصلی برای دستیابی به INBL، محصول، محتوا و ابزارهای مالی است.»
محمد مهدی تقی‌پور، مدیرعامل به‌پرداخت ملت درباره این موضوع که آیا بانک‌ها باید خودشان سوپراپلیکیشن بسازند یا با سوپراپ‌ها همکاری کنند گفت: «سوپراپ‌ها جامعه مخاطبان خود را دارند و قرار نیست بانک‌ها تمام سرویس‌ها را خودشان توسعه بدهند چون هزینه توسعه سوپراپلیکیشن‌ها بسیار زیاد است.» در ادامه این پنل، مسعود وکیلی‌نیا، مدیرعامل ارتباط فردا به رابطه ریسک‌پذیری و خلاقیت اشاره کرد و گفت: «وقتی جریان جامعه به سمت امنیتی شدن می‌رود، ریسک‌پذیری کاهش می‌یابد و این مسئله، خلاقیت در خدمات‌رسانی سوپراپلیکیشن‌ها را نیز تحت‌شعاع قرار می‌گیرد.»
مهران محرمیان، معاون سابق فناوری‌های نوین بانک مرکزی نیز روی اهمیت ارزش‌آفرینی در نئوبانک‌ها تاکید کرد. محرمیان گفت: «تکنولوژی راه خود را پیدا می‌کند و در کشور ما هم تلاش‌های بسیاری در زمینه فناوری‌های مالی و توسعه نئوبانک‌ها انجام شده است با این حال، علی‌رغم تلاش‌های انجام شده، ما ارزشی را خلق نمی‌کنیم. به نظر من، نئوبانک‌های ایرانی مانند یک در فاخر هستند که پشت آن‌ها خبر خاصی نیست.»
نسل زد، در جستجوی سرعت و شفافیت
محسن زادمهر، مدیرعامل فوربیکس که برای یک رویداد فین‌تکی به هلند سفر کرده است، در ارائه خود درباره دغدغه‌های نسل زد در فرآیندهای مالی صحبت کرد. زادمهر گفت: «برای نسل زد، سرعت، شفافیت و کنترل مالی اهمیت زیادی دارد و آن‌ها حاضرند برای سریعتر انجام شدن کارهای خود هزینه‌های زیادی را پرداخت کنند. یکی دیگر از موضوعاتی که برای نسل زد مهم است، صرفه‌جویی در هزینه‌هاست.»
مدیرعامل فوربیکس همچنین توضیح داد که «بانکداری برای نسل زد از موبایل بانک شروع شده است و این نسل، تجربه بانکداری‌اش با موبایل آغاز شده و شعب بانک‌ها را ندیده است».
اکوسیستم فین‌تک ترکیه، در حال ترقی
ساسان احمدی، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل eezecash، آخرین سخنران بیستمین رویداد فیناپ بود. احمدی که در ترکیه زندگی می‌کند، با ارائه نقشه اکوسیستم فین‌تک ترکیه، توضیح داد که این کشور به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش پلی بین دو جهان است و توسعه و تنوع فضاهای کار اشتراکی در این کشور نشان‌دهنده پویایی این اکوسیستم است.
احمدی گفت: «ترکیه در سال‌های اخیر رشد زیادی داشته چون زیرساخت‌های حاکمیتی و بانکداری الکترونیک آن در حال توسعه است. این کشور به‌خاطر توسعه فناوری‌های مالی و بهبود تولیدات توانسته رتبه یازدهم را در اقتصاد جهان به دست آورد.» به گفته مدیرعامل eezecash، اگرچه ترکیه موقعیت جغرافیایی خوبی دارد و دولت الکترونیک در این کشور توسعه‌یافته است اما فاقد نئوبانک است.