اثر سقوط هواپیما لونا-25 روسیه در ماه

این فرودگر در ابتدا Luna-Glob نام داشت و به Luna-25 تغییر نام داد تا بر تداوم برنامه Luna شوروی از دهه 1970 تاکید می کند، اگرچه هنوز بخشی از چیزی است که در یک نقطه به عنوان ماه Luna-Glob. این اولین فرودگر ماه است که آژانس فضایی روسی Roscosmos به ماه فرستاده است (صرف نظر از آنهایی که توسط برنامه فضایی شوروی فرستاده شده است) و اولین فرودگر است که در قطب جنوب ماه فرود می آید.

ماموریت Luna-25 در 10 آگوست 2023 ساعت 23:10 UTC بر فراز یک موشک Soyuz-2.1b از کیهان‌دروم وستوچنی در منطقه آمور در شرق روسیه بلند شد، و در 16 آگوست وارد مدار ماه شد. در 19 آگوست و در ساعت 11:57 UTC، فرودگر بر روی سطح ماه پس از یک مانور مداری ناموفق سقوط کرد.

فرودگر قمری قبلی این مجموعه، یک فروند هواپیمای شوروی به نام لونا-24 بود که در سال 1976 به فضا پرتاب شد. طرح های نوپا برای آنچه که به لونا-25 تبدیل شد، در اواخر دهه 1990 آغاز شد و با ارزیابی دو طرح فضاپیما تا سال 1998 انجام شد. تلاش ها برای احیا و تکمیل پروژه در طول دهه 2000 ادامه یافت و با تلاش ناقص همکاری بین المللی از طریق ادغام با مدارگرد Lunar-A که اکنون لغو شده و فشار از سوی سازمان تحقیقات فضایی هند(ISRO) یک ماموریت مشترک دیگر در ماه تلاش کرد. (که بدون دخالت روسیه ادامه یافت)

برنامه های ماموریت اولیه مستلزم یک فرودگر و مدارگرد بود که دومی نیز نفوذگرهای ضربه ای را مستقر می کرد. در شکل نهایی خود لونا-25 تنها یک فرودگر بود و ماموریت اصلی آن آزمایش فناوری فرود بود. این ماموریت حامل 30 کیلوگرم ابزار علمی، از جمله یک بازوی روباتیک برای نمونه های خاک و سخت افزار حفاری احتمالی بود.

تاخیرها در دهه 2010 ابتدا ناشی از بازسازی و تاخیر قابل توجه ناشی از شکست Phobos-Grunt در سال 2011 بود. در این مرحله طراحی مدرن Luna-25 توسعه یافت. کار بعدی برروی فرودگر به دلیل فشار منابعی که بر توسعه دهنده فضاپیما NPO Lavochkin، مانند ماهواره هواشناسی Elektro-L شماره 2 و رصدخانه Spektr-RG و همچنین سکوی فرود روسیه در ExoMars 2020 کمک می کرد، کند شد.

تا سال 2017 سیستم محرکه این فضاپیما در حال مونتاژ بود.

محل فرود مورد نظر در 69.545 درجه جنوبی 43.544 درجه شرقی (شمال دهانه بوگوسلاوسکی) با دو مکان پشتیبان در 68.773 درجه جنوبی 21.210 درجه شرقی (جنوب غربی دهانه مانزینی) و 68.648 درجه جنوبی در 11.553 درجه شرقی واقع شده است.

مدت ماموریت برنامه ریزی شده فرودگر بر روی سطح ماه حداقل یک سال زمینی بود. حداقل 12.5 میلیارد روبل (بیش از 130 میلیون دلار) برای این پروژه هزینه شده است.

محموله علمی

_____________

کاوشگر دارای یک محموله 30 کیلوگرمی شامل 8 ابزار علمی روسی بود:

*ADRON-LR، نوترون فعال و آنالیز اشعه گاما

*ARIES-L، اندازه گیری پلاسما در اگزوسفر

*LASMA-LR، طیف سنج جرمی لیزری

*LIS-TV-RPM، طیف سنجی مادون قرمز مواد معدنی و تصویربرداری

*PmL، اندازه گیری گرد و غبار و میکرو شهاب سنگ ها

*THERMO-L، اندازه گیری خواص حرارتی سنگ

*STS-L، تصویربرداری پانوراما و موضعی

*بازتابنده لیزری، آزمایش ماه و محدوده آزمایشی

LINA-XSAN یک محموله سوئدی، در ابتدا قرار بود با Luna-25 پرواز کند، اما تاخیر در تاریخ پرتاب باعث شد سوئد این طرح را لغو کند. در عوض LINA-XSAN در سال 2019 پرواز کرد.

دوربین نمایشی ناوبری PILOT-D ESA قرار بود در این ماموریت پرواز کند، اما به جای آن با یک ارائه دهنده خدمات تجاری پرواز کرد، به دلیل اینکه ادامه همکاری بین المللی با تهاجم روسیه به اوکراین در سال 2022 و تحریم های مرتبط با روسیه در هاله ای از ابهام قرار گرفت. ابزار نمایش قرار بود برای فرود سایر ماموریت ها داده هارا جمع آوری کند، بنابراین بخشی از سیستم عامل فرودگر نیست.

پرواز

______

پرتاب در 10 آگوست 2023 از فضاپیمای Vostochny برروی بک موشک Soyuz-2 با مرحله بالایی فرگات انجام شد. در 16 آگوست، فرودگر وارد مدار ماه شد، با تاریخ فرود برنامه ریزی شده 21آگوست.

تصادف

_______

در 19 آگوست Roscosmos پس از دستور به فرودگر برای حرکت به مدار قبل از فرود، «وضعیت غیرعادی» را اعلام کرد. به گفته مدیر کل Roscosmos یوری بوریسوف، یک موتور مانور نمی تواند خاموش شود و به جای 84 ثانیه 127 ثانیه کار کرد. فرودگر به دنبال مانور ناموفق روی سطح ماه سقوط کرد و مسیری را ایجاد کرد که به جای مدار بیضی شکل برنامه ریزی شده، با حداقل فاصله 18 کیلومتری با ماه قطع شد.

Roscosmos گفت که تماس آن با فضاپیما 47 دقیقه پس از شروع شلیک موتور قطع شده است. تلاش ها در 19 و 20 آگوست برای یافتن مکان و برقراری تماس مجدد با فضاپیما ناموفق بود، و کمیسیونی برای بررسی سقوط تشکیل شد.

تیم LROC پس از انتشار تخمینی توسط محققان روسی، محل احتمالی دهانه برخوردی را پیدا کرده است. محل سقوط در لبه داخلی شیب دار دهانه Pontécoulant G، حدود 400 کیلومتر از نقطه فرود مورد نظر Luna 25 قرار دارد.

منبع: Wikipedia