چرا پروژه رمز پویا شکست خورده است؟
رسانه کلیک - در حالی که بانک مرکزی اعلام کرده بود از اول دی ماه استفاده از رمز پویا اجباری است؛ اجرای این طرح به هفته دوم دی ماه موکول شد. کاربران استقبال خوبی از این طرح نکرده اند و ظاهرا با پروژه ای شکست خورده روبه‌رو هستیم.
در حالی استفاده از رمز دوم پویا اجباری شده که بسیاری از کاربران رغبتی به استفاده از رمز دوم پویا از خود نشان نداده اند. طبق اخبار تقریبا 30 درصد از کاربران برای دربافت رمز دوم یکبار مصرف اقدام کرده‌اند و این خود نشانه خوبی برای اجرای طرحی سراسری نیست. در حالی که به اعتقاد بسیاری استفاده از رمز پویا برای کسب و کارهای آنلاین زیان های زیادی به همراه خواهد داشت؛ بسیاری از افراد فعال در اکوسیستم استارتاپی نیز استفاده از رمز دوم را برای تمام خریدهای اینترنتی منطقی نمی دانند.
شیوه فعال‌سازی رمز پویا انتقادهای کارشناسی زیادی در پی داشته است. صرف نظر از آماده نبودن بانک‌ها برای اجرای رمز پویا، بسیاری از کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات اعتقاد دارند که در سایر کشورهای پیشرفته تنها cvv2 کارت‌های بانکی پویاست و مشتریان رمزهای ثابتی دارند. فعال‌سازی رمز یک بار مصرف در شرایطی رخ می‌دهد که پلیس فتا اعلام کرده است که بالغ بر ٧٠ درصد جرایم اینترنتی مربوط به کلاهبرداری‌های بانکی است و همین مسئله موجب شد که بانک مرکزی اعلام کند برای کنترل فیشینگ و کلاهبرداری در این بستر رمزهای دوم یکبار مصرف در اختیار مشتریان بانکی قرار دهد.
اولتیماتوم بانک مرکزی برای فعال‌سازی رمزهای پویا باز هم نتیجه نداد. بانک مرکزی که قبلا آخرین مهلت فعال‌سازی رمزهای پویا را پایان خردادماه امسال اعلام کرده بود، مهلت خود را به پایان پاییز ٩٨ تغییر داد. حال اما دوباره این مهلت تغییر کرده و بانک مرکزی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که تا ١۵ دی‌ماه مشتریان بانکی می‌توانند رمزهای پویای خود را فعال کنند و البته تا پایان دی‌ماه رمزهای ایستا باطل نمی‌شود.
پلیس فتا هم اطلاعیه‌ای منتشر کرده و به مردم توصیه کرده است که خریدهای اینترنتی خود را با کارتی انجام دهند که در آن مبلغ ناچیزی موجودی دارند و به این ترتیب ریسک خریدهای اینترنتی خود را کاهش دهند.
طبق آخرین اخبار ٧٠ درصد مشتریان بانکی رمز پویای خود را فعال نکرده‌اند؛ آن هم درست زمانی که مهلت فعال‌سازی رمزهای پویا به پایان رسیده است. در این رابطه بانک مرکزی در جدیدترین اطلاعیه خود عنوان کرده که مشتریان، رمزهای پویا را تا ١۵ دی‌ماه فعال کنند و البته رمزهای ایستا هم فعلا باطل نمی‌شود. فعال‌سازی رمز پویا انتقادهای زیادی را از سوی مشتریان بانکی و البته کارشناسان به دنبال داشته است. به اعتقاد بسیاری و بنابر آخرین گزارشی که شرکت شبکه الکترونیک پرداخت کارتی (شاپرک) منتشر کرده است، در مردادماه سال ٩٨ چیزی نزدیک به ٨۶ درصد پرداخت‌های اینترنتی که بر بستر موبایل انجام شده، زیر ۵ هزار تومان ارزش داشته‌اند. بر این اساس، بخش اعظم پرداخت اینترنتی ایرانی‌ها مربوط به تراکنش‌هایی است که زیر ۵ هزار تومان ارزش دارند.
بیشترین تراکنش‌های بانکی در ایران مربوط به تراکنش‌های بانکی با رقم‌های پایین است. بر اساس گزارش بانک مرکزی، چیزی حدود ٢۴درصد تراکنش‌های دستگاه‌های کارتخوان مربوط به تراکنش‌های زیر ۵ هزار تومان است و آمار مربوط به تراکنش‌های زیر ١٠٠ هزار تومان به حدود ٧٠ درصد می‌رسد. بر اساس آخرین گزارش‌های منتشرشده، مردم ایران حدود ۶٠ درصد تراکنش‌های موبایلی‌شان را برای مبلغ کمتر از دو هزار تومان انجام می‌دهند. شرکت شبکه الکترونیک پرداخت کارتی (شاپرک) اعلام کرده در مرداد امسال ۵٩,۴۵ درصد از تراکنش‌های بانکی در بستر موبایل دارای مبلغ کمتر از ٢٠ هزار ریال بوده‌اند و ٨۶.۶٨ درصد دارای مبلغ کمتر از ۵٠ هزار ریال بوده‌اند.
رضا الفت‌نسب در رابطه با تراکنش های مالی در سایر کشورهای جهان در گفتگو با شهروند اشاره کرده است: «در سایر کشورهای جهان مردم برای تراکنش‌های بانکی خرد و کم‌ارزش از کیف پول الکترونیک استفاده می‌کنند، اما در ایران منافع و جیب بعضی‌ها مانع از توسعه کیف‌های پول الکترونیک بین شهروندان ایرانی شده است.»
او به سود گزاف شرکت‌های پرداخت از تراکنش‌های خرد کرده و افزوده است: «هر تراکنش با کارت بانکی چیزی حدود ١٠٠ تومان کارمزد به جیب شرکت‌های پرداخت وارد می‌کند و طبیعی است که آنها تمایلی ندارند که با توسعه استارت‌آپ‌های کیف پول الکترونیک، این سود گزاف به جیب آنها برود.»
رضا الفت‌نسب، عضو هیات مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی در ادامه به شهروند توضیح داده است: «فسادهای پشت پرده شرکت‌های پرداخت مانع از رواج کیف پول الکترونیک در ایران بوده‌اند، زیرا این شرکت‌ها به ازای هر تراکنش بانکی مبلغی حدود ١٠٠ تومان کارمزد دریافت می‌کنند و به همین دلیل آنها تمایل دارند که مردم تراکنش‌های بانکی را ولو با مبالغ کم ١٠٠٠ و ٢٠٠٠ تومان با کارت‌های بانکی‌شان انجام دهند.»
او همچنین از تعلل بانک مرکزی برای گسترش استارت‌آپ‌های پرداخت و کیف پول الکترونیک انتقاد کرده و در این رابطه گفته: «به نظر می‌رسد منافع عده‌ای از تراکنش‌های عابربانک به اندازه‌ای زیاد است که این عزم وجود نداشته تا کیف پول الکترونیک رایج شود.»
در چنین شرایطی که ظاهرا همه از رمز دوم یکبار مصرف ناراضی هستند، پروژه رمز پویا؛ پروژه موفقی به چشم نمی آید. در حالی که موجی از اعتراضات مردم در شبکه های اجتماعی به ضعف های دریافت رمز پویا ادامه دارد و کاربران از اجرایی شدنش دل خوشی ندارند، باید منتظر ماند و دید قرار است در آینده پروژه رمز پویا که به زعم بسیاری اجرا نشده شکست خورده است به کجا ختم خواهد شد؟