آیا گوشی هوشمند شما نیاز به آنتی ویروس یا اپلیکیشن‌های امنیتی دارد؟

لزوم استفاده از نرم افزارها و پکیج‌های امنیتی نظیر آنتی ویروس، فایروال و ... در کامپیوترها و لپ‌تاپ‌ها امری کاملا اثبات شده و مشخص است. هم اکنون هر کاربری می‌داند که باید بر روی کامپیوتر یا لپ‌تاپ شخصی خود یک آنتی ویروس قدرتمند و به روز را نصب نماید. اما ضرورت نصب و اجرای این نوع اپلیکیشن‌ها تا چه اندازه در سیستم عامل‌های مرتبط با دستگاه‌های هوشمند موبایلی نظیر اندروید، آی او اس و ... احساس می‌شود؟

اگر بخواهیم وارد جزئیات مرتبط با این موضوع نشویم، باید بگوییم که بله به واقع دستگاه‌های هوشمند موبایلی و بهره‌مند از سیستم عامل‌هایی همچون اندروید و ... نیز نیازمند تجهیز به اپلیکیشن‌هایی امنیتی هستند، چرا که این محصولات و سیستم عامل‌ها نیز دارای نقاط ضعف امنیتی بوده و گاها می‌توانند با آسیب‌هایی مواجه شوند. اما امکان اینکه گوشی هوشمند یا تبلت شما به بدافزارهای این چنینی و آسیب رسان آلوده شود تا چه اندازه بوده و روش‌های پیشگیری از وقوع این امر چه مواردی هستند؟

تیم کلیک قصد دارد که در این مقاله اطلاعات جامع‌تری در رابطه با این موضوع و وضعیت امنیتی سیستم عامل‌های موبایلی مختلف از جمله اندروید، آی او اس، بلک‌بری و ویندوزفون در اختیار شما قرار دهد. دقت داشته باشید که منظور از سیستم عامل ویندوزفون همان نسخه‌ای از سیستم عامل ویندوز است که در سری محصولات ویندوزی مایکروسافت (همچنین نوکیای قدیم) نصب و راه‌اندازی شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر با مقاله اختصاصی ما همراه باشید.

سیستم عامل اندروید

از آنجایی که مکان‌هایی همچون گوگل پلی استور (Google Play Store) مراجع بزرگ و قابل اعتمادی به منظور دانلود اپلیکیشن‌های مختلف محسوب شده و سیستم‌های نظارتی قوی را به همراه دارند، امکان وجود بدافزار یا Malware در اپلیکیشن‌های آن‌ها بسیار ضعیف است. اما متاسفانه بنا به دلایل خاصی استفاده مستقیم از گوگل پلی استور برای کاربران ایرانی گاها با مشکلاتی همراه است و ما نمی‌توانیم از سرویس‌های مربوط به این مرجع استفاده کنیم. با این وجود این روند هم اکنون بهبود چشمگیری یافته است. برای رفع این مشکل مراجع داخلی همچون بازار ایجاد شده‌اند. بازار هم منبع مناسبی برای دوری کردن از دانلود اپلیکیشن‌های آلوده به بدافزار محسوب می‌شود.

اما چنانچه اپلیکیشن‌های خود را از منبع‌های غیرقابل اعتماد اینترنتی دیگر دانلود کنید، ممکن است آلوده به بدافزارهای مخرب باشند. در این شرایط گوشی هوشمند یا تبلت اندرویدی شما با مشکلاتی همراه خواهد شد. بنابراین به منظور جلوگیری از بروز این مشکل در قدم اول همراه سعی کنید که از منابع قابل اطمینانی همچون گوگل پلی استور و بازار به منظور دانلود اپلیکیشن‌های مد نظرتان استفاده نمایید.

اما شاید جالب باشد بدانید که طی چند وقت اخیر سیستم عامل اندروید به شکل ویژه‌ای هدف افراد سودجو واقع شده و بدافزارهای متعددی برای این سیستم عامل ارائه شده‌اند. طبق تحقیقات انجام شده، هم اکنون چیزی در حدود ۹۵ درصد از بدافزارهای منتشر شده از سوی افراد سودجو به طور انحصاری برای سیستم عامل اندروید طراحی شده‌اند. بنابراین هیچ‌گاه تصور نکنید که دستگاه هوشمند اندرویدی شما نیاز به بهره‌مند از اپلیکیشن‌های امنیتی نظیر آنتی ویروس و ضد بدافزار (Anti Malware) ندارد. در گذشته گفته می‌شد که سیستم عامل اندروید قابلیت آلوده شدن به بدافزارها و ویروس‌ها را ندارد، اما این تصور هم اکنون تصویری کاملا غلط به شمار می‌رود. بنابراین در قدر دوم خود برای افزایش ضریب امنیت دستگاه اندرویدی‌تان آن را به یک آنتی ویروس یا اپلیکیشن ضد بدافزاری مناسب تجهیز کنید.

خوشبختانه در این راستا اپلیکیشن‌های امنیتی این چنینی بسیار عالی و باکیفیتی برای سیستم عامل اندروید ارائه شده‌اند. اپلیکیشن‌هایی همچون Alibaba Mobile Security، Baidu، BitDefender، BullGuard، ESET، G Data Kaspersky Lab، Qihoo 360 و Sophos در حال حاضر از بهترین اپلیکیشن‌های امنیتی ارائه شده برای سیستم عامل اندروید گوگل محسوب می‌شوند. اما این اپلیکیشن‌ها چگونه و از سوی چه منبعی به عنوان بهترین و باکیفیت‌ترین اپلیکیشن‌های امنیتی در سیستم عامل اندروید نام‌گذاری شده‌اند؟

سایت AV-Test.org این اطلاعات را ارائه کرده و به منظور یافتن بهترین و با کیفیت‌ترین اپلیکیشن‌های این چنینی در سیستم عامل اندروید بررسی‌های بسیار گسترده‌ای را انجام داده است. این سایت بیش از ۳۰۰۰ نوع از بدافزارهای حقیقی و به روز موجود در اپلیکیشن‌های مختلف را با استفاده از این نرم افزارهای اندرویدی تشخیص داده است. به بیان دیگر این سایت برای بررسی قدرت عملکرد این اپلیکیشن‌ها، آن‌ها را در معرض بدافزارهای کاملا آپدیت شده‌ای قرار داد و نهایتا کیفیت پاسخگویی و عملکرد این اپلیکیشن‌ها در شرایط مواجه شدن با این بدافزارها را مورد بررسی قرار داد. اپلیکیشن‌هایی که به عنوان باکیفیت‌ترین و بهترین اپلیکیشن‌های امنیتی سیستم عامل اندروید معرفی شدند در این بررسی‌ها بهترین بازده ممکن را به ثبت رسانده بودند. همچنین معیارهای دیگری همچون میزان مصرف انرژی باتری دستگاه و ضریب خطا نیز از دیگر معیارهایی بوده که در تعیین بهترین اپلیکیشن‌های نامبرده شده موثر بوده‌اند.

اپلیکیشن‌های فایروال نیز می‌توانند در دستگاه‌های هوشمند اندرویدی موثر واقع شوند و با کنترل عملکرد وضعیت شبکه دستگاه از بروز اختلال در عملکرد آن جلوگیری به عمل آورند. اپلیکیشن DroidWall یکی از بهترین اپلیکیشن‌ها فایروال ارائه شده برای سیستم عامل اندروید است. البته اغلب این اپلیکیشن‌ها به منظور ارائه بهترین کیفیت عملکرد مستلزم روت بودن دستگاه هستند. شایان ذکر است که استفاده از فایروال در دستگاه‌های هوشمند اندرویدی به طور مستقیم یک لایه امنیتی بسیار موثر در عملکرد این دستگاه‌ها محسوب نمی‌شود، از اینرو استفاده از آن‌ها ضرورت ندارد.

نکته بعدی حائز اهمیت در زمینه امنیت دستگاه‌های هوشمند اندرویدی مربوط به تبلیغات بدافزارهاست که اصطلاحا با نام Malvertising شناخته می‌شود‎‌. تبلیغ بدافزارها به تازگی از جمله روش‌های پرکاربردترین روش‌های آلوده‌سازی سیستم عامل اندروید محسوب می‌شود. متاسفانه به منظور مبارزه و مقابله با این بدافزارهای تبلیغاتی، ابزارها و اپلیکیشن‌های کمتری ارائه شده است. با این وجود اپلیکیشن‌هایی همچون Disconnect Malvertising در قابل این موضوع خوب عمل می‌کنند و از ارائه تبلیغات بدافزاری در دستگاه‌های هوشمند اندرویدی ممانعت به عمل می‌آوردند. اپلیکیشن‌هایی همچون Adblock Browser و AdBlock Plus هم به طور کلی در مرورگر دستگاه شما امکان نمایش تبلیغات پاپ‌آپ را از بین می‌برند.

سیستم عامل آی او اس

همواره از اغلب افراد می‌شنویم که سیستم عامل آی او اس اپل نیازی به اپلیکیشن‌های آنتی ویروس و امنیتی ندارد، چرا که این سیستم عامل و همچنین OS X نسخه‌ای مجزا از سیستم عامل مک او اس (Mac OS) محسوب می‌شوند. اما حقیقت داستان چگونه است؟

به طور کلی سیستم عامل آی او اس و بدافزارهایی که برای این سیستم عامل معرفی می‌شوند نسبت به بدافرارهای اندرویدی متفاوت هستند. اپل به شکل ویژه‌ای اپ استور (App Store) را کنترل می‌کند و نحوه مدیریت اپل بر روی این مرجع قوی‌تر از شیوه مدیریتی گوگل است. بنابراین امکان دانلود اپلیکیشنی که به بدافزار آلوده باشد در اپ استور تقریبا غیرممکن است. به همین دلیل، اپل اجازه نمی‌دهد که اپلیکیشن‌های آنتی ویروس ارائه شده برای سیستم عامل آی او اس در اپ استور عرضه شوند. اپل به طور رسمی اعلام کرده که سیستم عامل آی او اس این شرکت نیازی به آنتی ویروس و استفاده از بسترهای امنیتی این چنینی ندارد.

از نظر تدابیر امنیتی، سیستم عامل آی او اس به واقع سیستم عامل قدرتمندی است و اپل در طراحی آن به مسئله امنیت اهمیت خاصی داده است. در سیستم عامل آی او اس اجازه دسترسی عمیق اپلیکیشن‌هایی نظیر آنتی ویروس و ... به بخش‌های اصلی اپلیکیشن‌های دیگر داده نمی‌شود. به بیان دیگر حتی اگر شما یک آنتی ویروس را بر روی این سیستم عامل نصب کنید، باز هم این اپلیکیشن‌ اجازه بررسی دقیق و جزئی نحوه عملکرد سایر اپلیکیشن‌ها و وضعیت سیستم عامل آی او اس را نخواهد داشت. بنابراین به واقع سیستم عامل آی او اس نیازی به نصب اپلیکیشن‌های امنیتی نظیر آنتی ویروس ندارد.

اما اگر آیفون خود را جیلبریک کنید چطور؟ هنگامی که آیفون خود را جیلبریک می‌کنید، قادر به نصب سایر اپلیکیشن‌های ثانویه و ارائه نشده در اپ استور خواهید بود. این اپلیکیشن‌ها ممکن است با مشکلات خاصی همراه باشند و در موارد ناچیزی مشاهده شده که برخی از کاربران مدعی شده‌اند که آیفون جیلبریک شده آن‌ها به بدافزار آلوده شده است. بنابراین و با توجه به توضیحات ارائه شده می‌توان این چنین نتیجه گرفت. اگر آیفون شما جیلبریک شده نیست، لزومی نسبت به استفاده از اپلیکیشن‌های آنتی ویروس و امنیتی وجود ندارد. اما اگر آیفون شما جیلبریک شده باشد، احتمال ناچیزی مبنی بر آلوده شدن آن به بدافزار وجود خواهد داشت، بنابراین می‌توانید در این شرایط از اپلیکیشن‌های امنیتی و آنتی ویروس استفاده نمایید.

اما تبلیغات بدافزارها می‌تواند برای سیستم عامل آی او اس آسیب رسان باشد. مسئله تبلیغات بدافزارها یا Malvertising در سیستم عامل آی او اس از جمله محدود مواردی بوده که منجر آلوده شدن برخی آیفون‌های جیلبریک شده به بدافزار شده است. از اینرو بهتر است دستگاه‌های آی او اسی خود را به اپلیکیشن‌هایی همچون Disconnect Malvertising مجهز کنید و با استفاده از آن‌ها از تبلیغات بدافزاری جلوگیری به عمل آورید. اپلیکیشن Adblock Browser هم می‌تواند در این زمینه کاربردی باشد. سعی کنید از این نرم افزارها در دستگاه آی او اسی خود استفاده کنید و در صورتی که آیفون خود را جیلبریک کرده‌اید، می‌توانید از اپلیکیشن‌های امنیتی و آنتی ویروسی دیگری نیز در آن استفاده کنید اما هیچ ضرورتی برای این موضوع وجود ندارد.

سیستم عامل بلک‌بری

تجربه نشان داده که به صورت تئوری، سیستم عامل بلک‌بری نسبت به دو سیستم عامل آی او اس و اندروید کمتر دچار مشکلات امنیتی و آلوده شدن به بدافزارها شده است. اما این موضوع دلیل بر مصون بودن این سیستم عامل از احتمال آلودگی به بدافزارها نمی‌شود. دلیل اصلی اینکه سیستم عامل بلک‌بری نسبت به دو سیستم عامل اندروید و آی او اس کمتر آلوده شده این موضوع است که بلک‌بری او اس تنها در ۰٫۶ درصد از دستگاه‌های هوشمند موبایلی مورد استفاده قرار می‌گیرد، بنابراین کاملا طبیعی است که کمتر مورد هدف افراد سودجو و هکرها قرار بگیرد. با گسترش استفاده از هر سیستم عامل مطمئنا تمرکز افراد سودجو بر روی نفوذ به آن افزایش می‌یابد و این امر اصلی‌ترین موضوع در راستای افزایش ضریب احتمال آلودگی اندروید به بدافزارها و ویروس به شمار می‌رود.

بنابراین بهتر است که اگر از محصولات هوشمند مجهز به سیستم عامل بلک‌بری استفاده می‌کنید، آن‌ها را به یک اپلیکیشن آنتی ویروس مجهز نمایید. اپلیکیشن‌های امنیتی چندان متنوع و گسترده‌ای برای این سیستم عامل ارائه نشده‌اند، اما Kaspersky و BullGuard دارای نسخه‌های همگام‌سازی شده با این سیستم عامل هستند. به منظور جلوگیری از بروز مشکل از سوی تبلیغات بدافزارها یا Malvetising نیز می‌توانید از اپلیکیشن‌هایی نظیر Add Blocker اختصاصی سیستم عامل بلک‌بری استفاده کنید.

سیستم عامل ویندوزفون

سیستم عامل ویندوزفون هم کاربران چندان زیادی ندارد و این موضوع سبب شده تا به شکل کمتری مورد هدف افراد سودجو قرار گیرد. طبق گزارشات و تحقیقات انجام شده مشخص شد که در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ سیستم عامل ویندوزفون کمترین آمار هدف افراد سودجو و هکرها را به خود اختصاصی داده است. اما نسخه جدید این سیستم عامل زیرمجموعه‌ای از نسخه دسکتاپی سیستم عامل ویندوز ۱۰ مایکروسافت محسوب می‌شود و این موضوع مطمئنا احتمال آلوده شدن آن به بدافزارها و ویروس‌ها را افزایش می‌دهد.

به طور کلی پیشنهاد می‌کنیم که اگر از ویندوزفون‌هایی استفاده می‌کنید که از نسخه ۸ یا بالاتر سیستم عامل ویندوز مایکروسافت بهره می‌برند، حتما یک نرم افزار آنتی ویروس و ضد بدافزار را بر روی آن نصب نمایید. نرم افزارهایی همچون Kaspersky و Norton بازده و عملکرد بسیار عالی در ویندوزفون‌ها دارند. هنوز تصمیم‌گیری قطعی در رابطه با سیستم عامل ویندوز ۱۰ موبایلی مایکروسافت و نیاز آن به آنتی ویروس به طور قطعی مورد سنجش قرار نگرفته، اما پیش بینی می‌شود که این نسخه از سیستم عامل ویندوز موبایل مایکروسافت نسبت به سایر نسخه‌های پیشین آن نیاز بیشتری برای نصب نرم افزارهای امنیتی داشته باشد.

نتیجه‌گیری

همانطور که مشاهده کردید در این مقاله به بررسی نیاز سیستم عامل‌های مختلف موبایلی نسبت به نصب اپلیکیشن‌های امنیتی، ضد بدافزار و آنتی ویروس پرداختیم. میزان نیاز نسبت به نصب این نوع اپلیکیشن‌ها در سیستم عامل‌های مختلف متفاوت است، اما به طور کلی توصیه می‌کنیم که حتما در گوشی و تبلت‌های اندرویدی از نرم افزارهای امنیتی استفاده کنید. هیچ‌گاه تصور نکنید که سیستم عامل موبایل شما به طور قطعی و کامل مصون از آلودگی به بدافزارهای و ویروس خواهد بود. همواره پیشگیری کردن بهتر از درمان عمل می‌کند، پس همین امروز با توجه به سیستم عامل گوشی خود، یک اپلیکیشن امنیتی را بر روی آن نصب نمایید.

منبع: makeuseof