اجبار واکسیناسیون کرونا در ایران «دموکراتیک» است؟ | واکسن در کدام کشورها اجباری است؟ | اینفوگرافیک

اجبار واکسیناسیون کرونا در ایران و پاره‌ای از کشورهای مشابه

رنگ قرمز: اجباری | رنگ نارنجی: اجباری برای برخی گروه های هدف | زرد: تنها برای ورود به برخی اماکن

براساس اعلام مسئولین ستاد ملی کرونا در ایران، از چند هفته آینده، ارائه برخی خدمات شهروندی مثل صدور بلیط هواپیما، بلیط قطار و سوار شدن به مترو و غیره به افرادی که طبق جدول واکسیناسیونِ اعلامی برای متولدین سال‌های مختلف، عمداً یا سهواً از تزریق واکسن کرونا امتناع کرده‌اند، از سوی دولت سلب خواهد شد.

همانطور که در سند اینفوگرافیک بالا مشاهده می‌کنید، هیچ کشور پیشرفته‌ای، واکسیناسیون کرونا اجباری ندارد. این در حالی است که تنها در دو کشور ترکمسنان و تاجیکستان همه مردم مجبورند به واکسیناسیون کرونا تن دهند و در سایر موارد، شاهد هستیم که برای برخی گروه‌های هدف، این واکسیناسیون انجام می‌شود؛ گویی مسئولان این کشورها هنوز تصور می‌کنند اعتباری برایشان باقی مانده است که مردمانشان بخواهند با رضایت قلبی خود به مراکز درمانی تحت حمایت دولت مراجعه کنند تا در مقابل ویروسِ به اصطلاح منحوس «ایمن» شوند!

ایران کجای کار قرار دارد؟

این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که مسئولین کشور عزیزمان در اقدامی نه چندان شفاف، مردم را بالاجبار به سمت واکسیناسیون می‌کشانند؛ سیاستی عجیب که پایه آن کمی سست به نظر می‌رسد!

واکسیناسیون اجباری صحیح است؟

آیا واکسیناسیون اجباری از لحاظ شرع و عقل، کار درستی است؟ پاسخ به این سوال در شرایط پیچیده امروز کمی سخت می‌نماید؛ اوضاعی درهم و برهم و بدون مرهم که در آن می‌بینیم یک ویروس کوچک (!) به شکلی کاملا گسترده و عظیم، جلوی دولتمردان کشورهای مختلف دنیا قد علم می‌کند و حیثیت آنان را نشانه می‌گیرد.

عده‌ای می‌گویند در چنین وضعیتی، اجبار افراد به واکسیناسیون از سوی دولت نمی‌تواند چندان عقلایی باشد چرا که این افراد، فراگیری کرونا را تا همین حالا هم محصول بی‌خردی سیاسیون کشورشان می‌دانند و دیگر نمی‌توانند به آنان اعتماد کنند. این اشخاص متاسفانه به مرور یاد گرفته‌اند حتی به علم نخبگانشان (چه محققان علوم پزشکی و چه غیر پزشکی) هم شک کنند. برخی نیز بر این باورند که دولت‌مردان کشورشان یا قربانی یک طرح مسموم جهانی هستند یا از همان اول (قبل از شیوع کرونا) در طرف دیگر بازی قرار داشتند و اساسا با افکار هیتلری‌شان، کمر به نابودی انسان و زمین بسته‌اند.

با در نظر داشتن این موضوع می‌توان اظهار کرد که درست و غلط بودن تزریق واکسیناسیون خود در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و نوع اجباری آن هم فقط مردم را نسبت به شرایط بی‌اعتمادتر می‌کند زیرا فردی که می‌داند خواه اطاعت از دولت ضعیف (قربانی قدرت‌های جهانی) و خواه هم‌راستایی با دولت قوی (زورگو و منفعت‌طلب) فرجام خوشی برای خود و عزیزانش به دنبال ندارد، به طور طبیعی کوچکترین تمایلی به تصمیمات کرونایی کشورش نشان نخواهد داد. از این باب، اجبار مردم به واکسیناسیون را باید در مجموع غلط دانست.

تردید نسبت به واکسیناسیون

جالب است بدانید این سوال در روزهای اول رسانه‌ای شدن فایزر اصلا مطرح نبود. تردید به واکسیناسیون زمانی به وجود آمد که آمارهای نه چندان امیدبخش از واکسن‌های ساخت کشورهای دور و نزدیک به گوش مردم رسید؛ آمارهایی که نه تنها به اثربخشی کامل واکسن‌های داخلی و خارجی اشاره نداشت، که حتی بعضی از برندهای واکسن را آسیب‌رسان نیز عنوان می‌کرد! طبیعی است که در چنین اوضاع نابه‌سامانی، عده زیادی از افراد نسبت به واکسیناسیون مردد شوند.

آیا در چنین شرایطی باید نسبت به واکسیناسیون اجباری مقاومت کرد یا هم‌رنگ جماعت شد؟ برای پاسخ به این سوال لازم است مسئله جور دیگری بررسی شود. چرا برخی علاقه‌ای به واکسن زدن ندارند؟

شرایط بی‌ثباتی و ناامنی مقصر شماره یک ماجراست؛ تاکنون گزارش‌های زیادی در خصوص مرگ افراد حتی پس از تزریق 2 دوز واکسن سینوفارم یا برکت، گزارش شده و این در حالی است که مسئولین امر هیچ تضمینی بابت عدم ابتلای افراد با تزریق کرونا به افراد نداده‌اند؛ البته حق هم دارند که تضمینی نداشته باشند؛ هرچه باشد، بی‌ثباتی تنها یقه ایران را نگرفته است. از یک سو، هیچ کشوری تا به حال ادعا نکرده که واکسن بی‌نقصی ساخته و از سوی دیگر، تئوری‌های توطئه هم به برخی امان نداده و آنان را نسبت به شرایط موجود و سازندگان واکسن کرونا بی‌اعتماد کرده است.

در این اوضاع، یک فرد خردمند و هوشیار ممکن است از خود بپرسد چرا باید به دولت خودم اعتماد داشته باشم؟ مخصوصا در ایران خودمان که هم‌اکنون دوره ریاست رئیسی را پشت سر می‌گذارد؛ دولتی که این روزها باید بیشتر درگیر جمع کردن پس‌لرزه‌های دولت‌های قبلی باشد تا کنترل کرونا! دولتی نوپا که حتی فرصت کافی نداشته تا اثربخشی واکسن‌های برکت را مقابل سینوفارم و آسترازنکا (و احتمالا برعکس) مورد سنجش قرار دهد؛ بماند که ایران تا همین الان هم دست به دامن کشورهایی از قبیل چین و روسیه شده تا با واکسن‌هایشان جان ما ایرانی‌ها را نجات دهند!

دموکراسی جواب می‌دهد؟

واکسیناسیون اجباری از منظر دموکراسی چگونه است؟ اینکه واکسن اجباری کرونا مخالف دموکراسی و ناقض حقوق بشر است یا خیر بستگی به دو نوع طرز فکر دارد:

1. از یک طرف می‌توان گفت افراد باید مختار باشند تا نسبت به تزریق یا عدم پذیرش واکسن تصمیم بگیرند و روش های قهری و اجباری برای تزریق واکسن کرونا به نوعی نقض حقوق بشر محسوب می‌شود؛ مگر اینکه فرض کنیم اغلب مردم قدرت تصمیم‌گیری اصولی و منطقی ندارند که بتوانند سرنوشت خود و عزیزانشان را تعیین کنند. اما اگر فرض شود مردم امروز توان درک صحیح شرایط را دارند، بالطبع خودشان باید در مورد پذیرش یا رد واکسن و در نهایت اجباری یا اختیاری بودن واکسیناسیون تصمیم بگیرند__کشوری را تصور کنید که این موضوع را به همه‌پرسی می‌گذارد.
2. از طرف دیگر می‌توان فرض کرد که آحاد مردم به قانون اساسی کشور خود و دموکراسی حاکم، واقف بوده و در نتیجه، تصمیم دولت را با جان و دل می‌پذیرند (گرچه تصمیم غلط باشد). با توجه به اینکه هر دولتی حتی در خاک خودش موافقان و مخالفانی دارد، هرچقدر تعداد موافقان دولت بیشتر باشد، اشتباهات سیاسیون نیز بیشتر مورد چشمپوشی قرار می‌گیرد. اما عقل سلیم می‌پذیرد که حتی موافقان هم انتظار فراهم‌آوری اوضاع حداقلی را از طرف مسئولان کشورشان داشته باشند. به عبارت دیگر هیچکس (چه موافق و چه مخالف) دوست ندارد جان خود و عزیزانش را به کووید 19 و گونه‌های مختلف این ویروس ببخشد. به این ترتیب، جای تعجب نیست طرفدارِ امروز دولت بخاطر از دست دادن جان عزیزش/عزیزانش (که خود ممکن است ثمره اشتباهات یک یا عده‌ای از مسئولان باشد) به مخالف سرسخت کشورش بدل شود.

داستان این دو نگرش آنقدر بنیادی است که اگر بخواهیم هر یک را به طور جدی مورد کنکاش قرار دهیم، احتمالا از حوصله مطلب خارج خواهد شد. از این رو، پیشنهاد می‌کنیم برای بررسی بیشتر مسئله درست و غلط بودن واکسیناسیون اجباری و منافات داشتن آن با حقوق بشر و دموکراسی، ما را در بخش نظرات انتهای این مقاله همراهی کنید.

مسئولین ایرانی هوشمندانه‌تر عمل کنند

ممکن است شما هم تا به حال شنیده باشید که هنوز آثار دقیق تزریق واکسن های کرونا روی زنان حامله و باردار مشخص نشده است و حتی بسیاری از زنان باردار آمریکایی هم از تزریق واکسن کرونا امتناع می‌کنند چرا که هیچ‌کدام از آثار و تبعات تزریق واکسن کرونا در مادر و نوزاد هنوز به طور قطعی مشخص نشده است. به همین دلیل، بسیاری از افراد، اجبار زنان باردار به تزریق واکسن کرونا را خطرناک، کوته‌نظرانه و نگران‌کننده تلقی می‌کنند. بیراه نیست اگر بگوییم در هیچ کشور پیشرفته‌ای (آمریکا، ژاپن و...) زنان باردار را هرگز با واکسن‌های قدرتمندتر چون فایزر و آسترازنکا وادار به تزریق واکسن نمی‌کنند.

به هر حال، سلب حقوق اولیه شهروندی مثل سوار شدن در مترو، قطار و هواپیما و احتمالاً منع از انجام خدمات بانکی از سیاست‌های قهری دولت ایران است که به ادعای مسئولین به زودی اجرایی خواهد شد.

آمارهای کرونایی غیر قابل استناد!

در این شرایط شاید بهتر باشد مسئولین به جای اینکه نگران ابتلا و مرگ و میر مردم به واسطه ابتلا به کرونا باشند، امکانات مورد نیاز برای درمان مبتلایان از جمله کپسول اکسیژن را تامین کنند چرا که هیچ آمار دقیقی از علت دقیق مرگ افرادی که ظاهراً به دلیل کرونا فوت شده‌اند، در دسترس نیست. به عبارت واضح‌تر، معلوم نیست این افراد لزوماً به خاطر ابتلا به کرونا جان خود را از دست دادند یا به دلیل نبود امکانات بیمارستانی و کپسول اکسیژن؟

در نهایت انتظار می‌رود مسئولین ستاد ملی کرونا، آمار تفکیکی افرادی را که فوت کرده‌اند، با ذکر علت فوت و همچنین نوع واکسنی که تزریق کرده__ یا نکرده‌اند-- اعلام کنند تا مشخص شود، واکسن سینوفارم، برکت و غیره تا چه میزان تاثیرگذار بوده است. در واقع دولت مسئول است اطلاع‌رسانی کند که آیا واکسیناسیون با این واکسن‌ها به روند کاهش شیب ابتلای کرونا کمک کرده یا اینکه ایمن شدن افراد پس از ابتلا به کرونا تا چند ماه، علت اصلی افت تعداد مبتلایان و مرگ و میر بوده است؟

همانطور که از اظهارات برخی مسئولین می‌توان دریافت، احتمال منقضی شدن ایمنی بدن مبتلایان قبلی در آبان و آذر در کشور وجود دارد و مسئولین از همین حالا، هشدار پیک ششم را در ایام پیشِ رو داده‌اند چرا که خود بهتر می‌دانند با آزاد کردن سفرهای غیرضروری مثل اربعین مجدداً فاجعه جدیدی در انتظار کشور خواهد بود.

به نظر شما آیا یک مسئول می‌تواند به فردی که وی را مجبور به تزریق واکسن کرونا می‌کند، این تضمین را بدهد که سلامتی او پس از تزریق واکسن حفظ می‌شود و هیچ نگرانی بابت کرونا و مرگ احتمالی وجود ندارد؟ آیا بهتر است تصمیم‌گیری در خصوص تزریق یا عدم تزریق واکسن کرونا به دور از سیاست‌گذاری‌های این چنینی (اجباری) انجام شود؟ آیا لازم است این فرصت در اختیار خود مردم قرار گیرد تا در مورد سرنوشتشان تصمیم بگیرند؟