موافقان و مخالفان طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی چه گفتند؟
در نشست علنی امروز مجلس شورای اسلامی، طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت و نمایندگان موافق و مخالف طرح به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند.
در نشست علنی امروز مجلس شورای اسلامی، بررسی طرح مجلس درباره صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی در دستور قرار گرفت و نمایندگان موافق و مخالف به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند. در نهایت نمایندگان با ۱۲۱ رأی موافق از مجموع ۲۰۹ نماینده حاضر در صحن مجلس، با این درخواست موافقت کردند.
بیشتر بخوانید: اصل ۸۵ قانون اساسی چیست؟ | چرا نمایندگان به بررسی طرح صیانت طبق این اصل رأی دادند؟
در ادامه نظرات نمایندگان موافق و مخالف طرح را می‌خوانید.
چرا بستر خوداشتغالی را از مردم بگیریم؟
حسن محمدیاری، نماینده مردم تالش در مخالفت با این طرح گفت: «صیانت یعنی نگهداری و حفظ حقوق کاربران که معنا و مفهوم آن در قانون پیش‌بینی شده است. منظور از کاربران مشترکان و مردم هستند. ما به عنوان نمایندگان مجلس اگر به دنبال حفظ حقوق مردم هستیم، باید دغدغه‌های آن‌ها را لحاظ کنیم. مردم بهترین تمیزدهندگان در استفاده از فضای مجازی هستند.»
نماینده مردم تالش افزود: «امروز با طرحی روبه‌رو هستیم که حدود ۷۰ درصد با طرح اولیه تغییر کرده و ای‌بسا برخی اعتقاد دارند این طرح باید اساساً و ۱۰۰ درصد تغییر کند. طرحی که دستخوش ۷۰ درصد تغییر شده طرح جالب و جامعی نبوده است و این ایراد به آن وارد است.»
وی یادآورشد: «این طرح پلتفرم‌هایی را اعلام کرده و گفته اگر ظرف 4 ماه دفاتر آن‌ها در کشور راه نیفتد فیلتر می‌شوند. اگر فیلتر شود و جایگزین نداشته باشد، مردم آسیب خواهند دید.»
محمدیاری با بیان اینکه این طرح نیازمند کار کارشناسی است، خاطرنشان کرد: «ما با دولت انقلابی مواجه هستیم و نمایندگان باید مرجع تشخیص و مشورت باشند. دغدغه مقام معظم رهبری برای ما در فضای مجازی اصل و خط قرمز است. ایشان فرمودند فضای مجازی هم فرصت و هم تهدید است؛ ما چرا از این فرصت استفاده نکنیم و به صورت سهوی با آن برخورد کنیم؟»
محمدیاری تصریح کرد: «این موضوع باید در قالب یک لایحه جامع از طرف دولت ارائه شود. مردم به این دولت امیدوار شده‌اند و امروز با رجای واثقی که ایجاد شده، خدای ناکرده طرحی مصوب نکنیم که مردم را ناامید کند و دودش به چشم مردم و ضررش به دولت آقای رئیسی برسد. اگر جلوی این کار را بگیریم و این فضا را ببندیم مردم آسیب می‌بینند.»
نماینده تالش و رضوان‌شهر بیان کرد: «ما مردم شهرستان‌ها با محرومیت بیشتر مواجه هستیم و بیشتر مراجعاتی که در سطح شهرستان داریم درباره بیکاری است. وقتی نمی‌توانیم کاری برای مردم ایجاد کنیم، چرا بستر خوداشتغالی را از آن‌ها بگیریم؟ کار کارشناسی در اختیار و جزو حقوق اولیه نماینده است و نمایندگان حق اظهارنظر دارند. اینکه موضوع را اصل هشتاد و پنجی کنیم و در اختیار کمیسیون خاصی بگذاریم درست نیست. حق نمایندگان را محفوظ بدانیم و طرح به کمیسیون ارجاع نشود.»
پیام‌رسان‌های داخلی توان رقابت با خارجی‌ها ندارند
در ادامه جلسه این جلسه رضا تقی‌پور به عنوان طراح این طرح گفت: «اکثر انتقادها و شکایات مربوط به طرح اولیه صیانت بود که این انتقادات به پای این طرح نوشته شد. بر اساس این طرح، صندوقی برای حمایت از کسب‌وکارها تشکیل می‌شود. کسب‌وکارهای داخلی برای تأمین منابع موردنیازشان مشکلات جدی دارند. در سال ۹۶ شورای عالی فضای مجازی مصوبه‌ای برای حمایت و ساماندهی پیام‌رسان‌های داخلی داشت و کل حمایت ما از پیام‌رسان‌های داخلی، اعطای 5 میلیارد تومان وام بود.»
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس اظهار کرد: «این اعتبار در مقابل ۳۵۰ میلیون دلار هزینه تلگرام برای ایجاد و توسعه‌اش بود. اگر با انصاف قضاوت کنید، می‌بینید که پیام‌رسان‌های داخلی قدرت رقابت با پیام‌رسان‌های خارجی را ندارند.»
نماینده مردم تهران با بیان اینکه اگر از پیام‌رسان‌های داخلی حمایت نکنیم قدرت رقابت با پیام‌رسان‌های خارجی را نخواهند داشت، گفت: «در مورد محل منابع این صندوق نیز قانون‌گذاری دقیقی انجام شده تا منابع موردنیاز برای حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی وجود داشته باشد.»
وی در ادامه فرصت‌های این طرح برای فضای مجازی را تشریح کرد و گفت: «طرح صیانت از فضای مجازی به دنبال رفع تبعیض بین پلتفرم‌های داخلی و خارجی است. تا امروز برای پهنای باند به طرف خارجی پول پرداخت می‌کردیم، اما طبق این طرح به تولیدکننده محتوای داخلی حق‌السهم خواهیم داد و اعتبار این کار از محل صندوق تأمین می‌شود.»
نماینده مردم تهران در مجلس ادامه داد: «۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار نفر سال‌ها در رشته‌های مربوط به فضای مجازی تحصیل کردند. این افراد باید کجا کار کنند؟ باید فضا برای فعالیت آن‌ها باز شود.»
تقی‌پور با تأکید بر اینکه موضوع این طرح مسدودسازی نیست، افزود: «می‌گویند از فردا گوگل و اینستاگرام بسته می‌شود. این‌گونه نیست. طبق این طرح تا زمانی که نرم‌افزارها و پلتفرم‌های داخلی رشد نکرده و نتوانند تمام سرویس‌های موردنظر را ارائه دهند، متوقف نمی‌شوند. این طرح دست مسئولان را باز می‌کند تا با پلتفرم‌های خارجی رایزنی کنند که در چارچوب قوانین و مقررات جمهوری اسلامی فعالیت کنند.»
بیشتر بخوانید: گوگل و اینستاگرام فیلتر نمی‌شوند مگر اینکه…
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با تأکید بر اینکه طرح صیانت از فضای مجازی در واقع آغاز قانونمند شدن فضای مجازی برای حمایت از کاربران است، اظهار کرد: «صاحبان پلتفرم‌ها و اپراتورها و کسانی که دوست ندارند فضای مجازی قانونمند باشد، با این طرح مخالف هستند. پلتفرم‌های خارجی درآمد بالایی از کشور ما دارند و هیچ مالیاتی پرداخت نمی‌کنند. چون قانونی در این زمینه وجود ندارد، نمی‌توانیم این پلتفرم‌ها را وادار به پرداخت مالیات کنیم.»
تقی‌پور افزود: «در صورت تصویب نهایی این طرح، اختصاص امکانات خدمات پرداخت الکترونیک، حق‌السهم پهنای باند برای تولیدکنندگان محتوای داخلی و معافیت‌های مالیاتی از ابزارهای حمایتی ما برای پلتفرم‌های داخلی است.»
باید پلتفرم داخلی طراحی و به دیگر کشورها صادر کنیم
سیدعلی یزدی‌خواه، نماینده مردم تهران در موافقت با اصل 85 شدن طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی گفت: «این طرح در تیر سال ۹۹ برای بررسی به کمیسیون فرهنگی مجلس ارجاع شد و با حضور نمایندگانی از دستگاه‌های اجرایی، حاکمیتی و بخش‌های غیردولتی، مراکز پژوهشی و نمایندگان حوزه قضایی در بیش از ۱۵۰۰ ساعت مورد بحث و بررسی قرار گرفت.»
وی افزود: «ما این طرح را به مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ارائه و حدود 3 ماه نیز در آنجا مورد بحث و بررسی قرار دادیم. از آنجایی که در فضای مجازی قانون نداریم، مشخص است که این طرح دارای ایراداتی است، اما معتقدیم این طرح باید مطابق اصل ۸۵ قانون اساسی در کمیسیون مشترک و با حضور نمایندگانی از کمیسیون‌های مختلف مورد بررسی قرار گیرد و از افراد صاحب‌نظر هم دعوت می‌کنیم تا نظرات خود را در این باره مطرح کنند.»
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس ادامه داد: «این طرح متشکل از ۳۷ ماده است و قطعاً 3 ماه از وقت صحن علنی مجلس را می‌گیرد. بنابراین تقاضای ما این است که در کمیسیون مشترک مورد بحث و بررسی قرار گیرد. متأسفانه شاهد ولنگاری در فضای مجازی هستیم و برای مقابله با این وضعیت و همچنین حمایت از جوانان، نیاز به این طرح داریم. باید خودمان یک پلتفرم داخلی طراحی و حتی آن را به سایر کشورها صادر کنیم.»
یزدی‌خواه افزود: «در این طرح حق مالکیت معنوی افراد کاملاً مورد توجه قرار گرفته است. ما به‌هیچ‌وجه به دنبال مسدودسازی نیستیم و قرار نیست هیچ شبکه‌ای در فضای مجازی مسدود شود. تا زمانی که پلتفرم‌های داخلی ما نتوانند با نمونه خارجی رقابت کنند، پلتفرم‌های خارجی به کار خود ادامه خواهند داد.»
وی اظهار کرد: «برخی از نمایندگان می‌گویند باید منتظر بمانیم تا دولت لایحه‌ای برای ساماندهی فضای مجازی به مجلس شورای اسلامی ارائه دهد؛ درحالی‌که ۳۰ سال است قرار است این لایحه به مجلس ارائه شود اما خبری از آن نیست.»
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس بیان کرد: «ما آمادگی داریم که از حضور هر نماینده و کارشناسی در جلسات کمیسیون مشترک برای بررسی این طرح استفاده کنیم. ما هیچ حرف پنهانی و پوشیده‌ای درباره این طرح نداریم و حتی از صداوسیما هم دعوت می‌کنیم در جلسات ما حضور یابد.»
یزدی‌خواه تصریح کرد: «رفتار سخیف اینستاگرام را بارها دیده‌ایم. آن‌ها بارها نام و تصاویر شهید سلیمانی را حذف کردند و ما باید پلتفرم داخلی داشته باشیم تا بتوانیم آزادانه مطالب خود را در آنجا بارگذاری کنیم.»
وی اضافه کرد: «در یکی از ادارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ۶ نفر حضور دارند که برای همه تصمیم‌گیری می‌کنند و حتی کلاب‌هاوس را بدون نظر شورای عالی فضای مجازی و برای اثرگذاری بر انتخابات آوردند تا افکار مردم را تغیر دهند. در صورتی که الان سایت آن هک شده و اطلاعات مردم افشا شده و ما باید این وضعیت را ساماندهی کنیم.»
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس بیان کرد: «طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی از آذر ماه آماده شده بود اما به دلیل اهمیت بررسی لایحه بودجه در دستور کار مجلس قرار نگرفت و پس از نوروز ۱۴۰۰ هم قرار شد چنین اقدامی رخ دهد. با این حال گفته شد شاید برخی بگویند ما با این طرح می‌خواهیم روی انتخابات تأثیر بگذاریم و به همین دلیل باز هم این طرح از دستور کار خارج شد؛ اما الان لازم است که حتماً این طرح تعیین تکلیف شود.»
کسب‌وکار و مشاغل مردم تعطیل می‌شود
جلال محمودزاده نماینده مردم مهاباد و عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در مخالفت با بررسی این طرح در اصل ۸۵ قانون اساسی گفت: «طراحان تلاش دارند تا بررسی این طرح را به کمیسیون تخصصی واگذار کنند، درحالی‌که طبق اصل ۸۵ فقط در موارد ضروری می‌توان بررسی طرحی را به کمیسیون تخصصی ارجاع داد.»
نماینده مردم مهاباد اظهار کرد: «در شرایطی که مردم با مشکلات جدی اقتصادی مواجه هستند، چه ضرورتی دارد که طرحی برای محدودسازی فضای مجازی تعبیه شود. کمیسیون فرهنگی هنوز به چارچوب فکری دقیقی در این خصوص دست نیافته است. این طرح در ابتدا ۲۰ ماده، پس از آن ۵۰ ماده و امروز با ۳۷ ماده به صحن علنی ارائه شده است.»
عضو کمیسیون کشاورزی با طرح این سؤال که چرا باید طرح مهمی در مورد فضای مجازی توسط عده محدودی در کمیسیون فرهنگی مطرح شود، تصریح کرد: «طبق مواد این طرح، شبکه‌های خارجی باید ظرف 4 ماه در ایران دفتر ایجاد کنند و اگر این اقدام انجام نشود، پیام‌رسان‌های خارجی مسدود خواهند شد.»
محمودزاده ادامه داد: «به خاطر تحریم‌ها و عدم مراودات اقتصادی ایران با سایر کشورها، پیام‌رسان‌های خارجی نمی‌توانند در عرض 4 ماه دفتر مستقل در ایران ایجاد کنند. در نتیجه این شبکه‌ها مسدود خواهند شد و کسب‌وکار و مشاغل مردم تعطیل می‌شود.»
نماینده مردم مهاباد گفت: «در شرایطی که به دلیل کرونا اشتغال کشور به شدت کاهش یافته و کسب‌وکارها در فضای مجازی گسترش یافته، مردم دچار ضرر اقتصادی خواهند شد. طرح صیانت از فضای مجازی لطمه جبران‌ناپذیری به مشاغل و کسب‌وکار خانگی مردم وارد خواهد کرد.»
وی افزود: «طبق این طرح تولید، تکثیر، فروش و انتشار VPN جرم بوده و جریمه و حبس دارد. توزیع و انتشارVPN شامل همه افرادی می‌شود که برای استفاده از تلگرام از VPN استفاده می‌کنند.»
محمودزاده با بیان اینکه نظر دولت در مورد این طرح اخذ نشده است، گفت: «دولت مخالف این طرح است و باید اجازه دهیم دولت جدید شروع به کار کند و نظر دولت جدید در مورد این طرح اخذ شود.»
مجلس حوصله تصویب قوانین تخصصی ندارد!
ابوالفضل ابوترابی، نماینده مردم نجف آباد در مجلس در موافقت با بررسی این طرح طبق اصل ۸۵ قانون اساسی گفت: «نمایندگان به جای اینکه در موضوع بررسی این طرح طبق اصل ۸۵ صحبت کنند، در مورد جزئیات آن بحث کردند. در صورتی که طرح صیانت از حقوق مجازی طبق اصل ۸۵ بررسی شود، بین 3 تا 5 سال به صورت آزمایشی اجرایی خواهد شد و ایرادات آن برطرف می‌شود.»
نماینده مردم نجف آباد بیان کرد: «بررسی این طرح در کمیسیون تخصصی و مشترک موجب خواهد شد کارشناسان و نمایندگان متخصص در این زمینه در کمیسیون مشترک حضور یافته و به صورت دقیق و کارشناسی طرح فوق را بررسی کنند. اگر نمایندگان با بررسی این طرح طبق اصل ۸۵ موافقت نکنند، قانون دائمی در این خصوص تصویب می‌شود.»
عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس تأکید کرد: «قانون مجازات اسلامی در مجلس قبل با همین مشکل مواجه شد و 4 دوره در مجلس معطل ماند، زیرا مجلس حوصله تصویب قوانین تخصصی و مادر را ندارد. با استفاده از اصل ۸۵ می‌توانیم عمر کوتاه مجلس را پربرکت کنیم.»
نماینده مردم نجف آباد بیان کرد: «در صورتی که کمیسیون مشترک برای بررسی این طرح تشکیل شود، خبرنگاران و دوربین‌های صداوسیما نیز می‌توانند در جلسات کمیسیون حضور داشته باشند؛ مانند کمیسیون برجام. از این طریق اطلاع‌رسانی دقیق به مردم انجام می‌شود. در کمیسیون مشترک کارشناسان می‌توانند اظهار نظر کنند، اما در صحن علنی مجلس این امکان وجود ندارد.»
بیشتر بخوانید: آن که گفت آری، آن که گفت نه! | نظر چهره‌های سیاسی درباره طرح محدودسازی اینترنت