شوک قیمتی در پوشاک ایرانی | انحصار، فقدان نظارت یا گرانی تولید؟

افزایش قیمت پوشاک تولید داخلی؛ اتیکت‌های چندمیلیونی و شگفتی خریداران!

مرور قیمت‌ برخی از فروشگاه‌های سطح شهر و نیز فروشگاه‌های آنلاین نشان می‌دهد پوشاک و به ویژه پوشاک زمستانی مثل دورس و هودی، کاپشن، پالتو و پافر امسال افزایش قیمت عجیبی داشته است.

به نظر می‌رسد اگر روزی «برند»باز بودن و «مارک» پوشیدن کاری گران و تجملاتی بود، امروز خود تهیه لباس و به‌روز کردن کمد لباس‌های زمستانی به کاری لوکس تبدیل شده است و دیگر مهم هم نیست که شما از کدام طبقه اجتماعی هستید و از چه برند و مغازه‌ای خرید می‌کنید؛ در هر حال قیمت کالاها گران است.

بررسی‌های ما نشان می‌دهد، به عنوان مثال قیمتِ محصولی مثل دورس زنانه از حدود 200 هزار تومان، هودی از 300 هزار تومان و کاپشن و پالتوی زنانه از حدود 700 هزار تومان شروع می‌شود. قیمت نیم‌بوت و بوت و چکمه (حتی تولید شده از چرم مصنوعی) هم سر به فلک می‌کشد.

قیمت‌های متوسط به فروشگاه‌های آنلاین و اینستاگرامی (که همه متوسط قیمت یکسانی دارند و با توجه به نداشتن هزینه‌های سربار مثل اجاره مغازه، از فروشگاه‌های سطح شهر قدری ارزان‌تر هستند) تعلق دارد و هرچه به سمت کالکشن‌های محدود، مزون‌های خصوصی و مارک‌های معروف‌تر می‌رویم، قیمت‌ها بیشتر می‌شود.

حمایت یا انحصار؟ مسئله این است!

در چند سال اخیر تلاش زیادی شده تا حمایت از کالای ایرانی از شعار به عمل تبدیل شود. از طرفی رفته‌رفته با کوچ برندهای خارجی از بازار و همچنین نوسانات شدید نرخ ارز، خانوارها به خرید کالاهای ایرانی بیش از پیش متمایل شده‌اند.

البته در این میان نباید از ظهور برندهایی که در نامساعدترین وضعیت اقتصادی کشور عزم به تولید در سطوح جهانی کردند، غافل شد. برندهایی که با وجود محدودیت‌های بسیار، با طراحی‌های منحصربه‌فرد و به‌روز، سطح سلیقه مشتریانشان را ارتقا بخشیدند.

برندهایی که رسالتشان را صرفا فروش محصول ندانستند و «تجربه خرید» و «حفظ شان» مشتریانشان را در اولویت کار خود قرار دادند.

گران بودن پوشاک خارجی را می‌توان به مواردی چون هزینه حمل‌ونقل، گمرک، اختلاف نرخ ارز، ارزش برند و... ربط داد که روی قیمت نهایی کالا تاثیر می‌گذارد.

اما خریداران وطنی از خود می‌پرسند پوشاک ایرانی که در داخل کشور تهیه می‌شوند، نیروی کار ایرانی دارند و هزینه حمل‌ونقل کمتری می‌پردازند، چرا باید این‌گونه قیمت‌گذاری شوند؟ به نحوی که عملا برای بخشی از جامعه، لوکس و غیرقابل دسترس محسوب شوند.

ضمن این‌که مشتریان قدیمی و خریداران همین پوشاک ایرانی هم از افت کیفیت‌ها به ویژه در سال جاری گله دارند و معتقدند این پوشاک به لحاظ نوع دوخت، جنس پارچه، نوع نخ مورد استفاده و موارد دیگر به شدت افت کرده‌اند و عملا ارزش قیمتی را که برایشان در نظر گرفته شده، ندارند.

بازی دوسر باختِ گرانی

اما نکته مغفول مانده از نگاه خریداران مواردی چون گرانی و چالش در تامین مواد اولیه، افزایش اجاره‌بهای کارگاه‌های تولیدی یا فروشگاه‌ها، افزایش هزینه‌های تامین و نگهداری ماشین‌آلات، افزایش دستمزد نیروی انسانی، بی‌ثباتی بازار و بن‌بست‌های تولید و... است که در دو سال اخیر با شیوع پاندمی کرونا نبض تولید را به شماره انداخته و تولیدکننده را ناگزیر به افزایش قیمت کرده است.

این گرانیِ دوجانبه، به مصرف‌کنندگان که خود با افزایش قیمت‌ها در همه سطوح زندگی‌شان مواجه شده‌اند، تحمیل می‌شود و شرایطی را ایجاد کرده است که تهیه لباس برای قشری از مردم اگر نه محال، به عملی دشوار و نیازمند به برنامه‌ریزی تبدیل شده است.

با این حال روندی که به ویژه از اواخر سال گذشته آغاز شد و امسال بیش از پیش شدت گرفته است، گرانی و افزایش قیمت پوشاک ایرانی است. کالاهایی که حالا با قیمت بسیاری از برندهای میان‌رده و به ویژه نمونه‌های ترکی (که روزگاری به اقتصادی بودنشان شناخته می‌شدند) برابری می‌کنند.

سفر، آنلاین‌شاپ، آمازون؛ گزینه‌هایی از سر ناچاری

همان‌طور که تجربه بازارهای انحصاری چون خودرو و لوازم خانگی در همین یکی دو سال اخیر نشان داده، به نظر می‌رسد بازار پوشاک ایرانی هم تا حدی به انحصار و نبود رقیب خارجی جهت رقابت مبتلا شده است.

در واقع عدم واردات و غیبت برندهای خارجی و حتی کاهش قیمت دلار نه تنها به کاهش قیمت اجناس داخلی یا ثبات آن نینجامید، بلکه برخی از تولیدکنندگان ایرانی که حالا خود را بی‌رقیب در میدان می‌بینند، بر طبل توخالی کیفیت نداشته خود می‌کوبند و معرکه‌ گرانی به راه انداخته‌اند.

از طرفی آن قشر اندکی که هنوز قدرت اقتصادی خرید لباس با قیمت‌ های متوسط تا رو به بالا را دارند و موقع انتخاب پوشاک «کیفیت» برایشان حرف اصلی را می‌زند، هم از شرایط امروز پوشاک موجود در کشور راضی نیستند.

در چنین شرایطی این دسته از خریداران، چند سالی است که گزینه سفر به مقصد کشورهای همسایه و به ویژه ترکیه را انتخاب می‌کنند، تا در کنار سیاحت‌شان پوشاک موردنیاز خود را خریداری کنند؛ پوشاکی که حالا دیگر هم‌قیمت مشابه‌های داخلی خود هستند.

اما برای آن‌هایی هم که امکان یا فرصت سفر ندارند، انبوه آنلاین‌شاپ‌های بی‌ضمانت، گزینه خرید از آمازون و ترکیه و... ایجاد شده است، که کالا را به قیمت فروشگاه اصلی به اضافه هزینه باربری و ظرف مدت 2 تا 3 هفته به دست خریداران می‌رسانند.

دود این شرایط قطعا به چشم خریدارانی می‌رود که قدرت خریدشان و دامنه انتخاب‌شان روز به روز کمتر می‌شود. اما این بازی برنده‌ای هم دارد؟